سرطان نهری

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

تحفه حکیم مومن
سرطان نهرى
به فارسى خرچنگ نامند
در دويم سرد و تر و با جذب و تحليل و بهترين او قسم ماده است
و علامتش ان كه چون سوزن بر پشت او فرو كنند آب سفيدى ظاهر گردد
و مبهى محرورين و كثير الغذا و بطيئ الهضم
و سه وقيه از طبيخ او با كرفس و رازيانهء مفتت حصاة و مدر حيض و فضلات
و مسحوق او با بادروج جهة سم عقرب
و با شراب جهة عسر البول
و با شير الاغ جهة گزيدن رتيلا و عقرب
و غرغرهء شيرهء كوبيدهء او به قدر يك سكرحه خناق و درد لوزتين سريع الاثر
و ضماد تازه كوبيدهء او جهة جذب سموم و تسكين الم گزيدن عقرب
و اخراج پيكان و خار از اعضا و تحليل اورام حارة نافع
و تعليق چشمهاى او جهة تب غب
و تعليق پايهاى او بر درخت ميوه دار جهة حفظ سقوط آن
و مطبوخ دو سه عدد آن كه اطراف او را قطع كرده
و جوف او را با آب و خاكستر تاك و نمك شسته و به آب صاف تطهير نموده باشند
و با جو مقشر طبخ داده بنوشند جهة سل و دق و یبوست اعضا و هزال مفرط حار مجرب
و به دستور محرق او با صمغ عربى و ادویه مناسبه همين اثر دارد
و جهة بواسير بغايت نافعست
و مضاد محرق او جهة محرق او جهة سرطان پستان آزموده
و چون چند عدد آن را زنده در ديك مس بى قلعى بسوزانند تا خاكستر شود
هر روز يك ملعقه را با نه وقيه آب بنوشند جهة رفع سم سگ ديوانه گزيده مجربست
و بايد بر موضع زخم مرهمى از روغن زيتون و سركه و جاوشير گذاشته
و هر گاه مدتى از گزيدن سك ديوانه گذشته باشد به قدر دو ملعقه هر روز بدهند
و گويند شرط احراق و جهة اين امر وقتيست كه آفتاب در اسد باشد
و يا مقابله قمر نباشد و شعراى يمانى طلوع نموده باشد
و به دستور هرگاه يك جزو محرق مذكور و
نیم جزو جنطیانا و عشر جزو كندر اضافه نموده سه روز
و زياده از آن هر روز سه مثقال با آب سرد بنوشند رفع اذيت سگ ديوانه گزيده می نمايد
و سور چون دو مثقال خاكستر او را با يك مثقال و نیم جنطيانا با شراب بنوشند همين اثر دارد
و ضماد خاكستر او را با عسل كه با هم طبخ داده باشند از شقاق پا و مقعد
و شقافى كه از سرما به هم رسيده باشد
و شقاق مادهء سرطان نافع و گويند مضر مثانه است
و مصلحش گل فرسى و گل محثوم
و قدر شربتش از سوخته او تا سه مثقال و از خام و پختهء او تا پنج مثقال.

کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم –ص –145