دار شيشعان

توسط **pejuhesh237** » جمعه ژانويه 04, 2013 7:11 pm

بسم الله الرحمان الرحيم

توسط **pejuhesh237** » جمعه ژانويه 04, 2013 7:57 pm

گياهى است از خانوادۀ Tamaricaceae نام علمى آن Myricaria germanica) L. (Drsf.

و مترادفهاى آن M. Alopecuroides Bge و Tamarix germanica L. مى‌باشد.

فارسی:دار شيشعان و آن را قندول و عود البرق نامند جهت آنكه چون برق و قوس قزح بآن برسد خوشبوتر از عود هندى مى‌كردد

هندى : كاى پهل بفتح كاف و الف و كسر يا و فتح با و ها و لام در آخر و كانپهل بنون نيز نامند. در خيرآباد ميانه با نام «ديش يولقون» شناخته مى‌شود.

در كتب طب سنتى با نامهاى فارسى و عربى «شيشعان» ، «دارشيشعان» ، «قندول» ، «عراقا» و «عود البرق» آورده شده و گلهاى آن را كه مصرف

دارويى در طب سنتى دارد و از روغن آن نيز استفاده مى‌شود. «دهن القندول» گويند.

عربی:

یونانی:

انگلیسی: German tamarisk و False tamarisk

فرانسه: Myricaire و Petit tamaris و Tamaris d' Allemagne

آلمانی:

ایتالیائی:

توسط **pejuhesh237** » جمعه آگوست 09, 2013 7:21 pm

و مراد ازو پوست سطبر مايل به سرخى و سرخ خوشبو و آن شاخهاى درختى است خاردار و كوتاه و گلش زرد

و خوشبو و تند و قسم سفيد او بى بو و ضعيف است كتاب تحفه حكيم مومن-طب قديم-ص112-113

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و درخت آن خاردار و كوتاه و چوب آن با حرافت و كل آن زرد خوش‌بو و تند و بهترين آن پوستهاى ضخيم ثقيل الوزن خوشبوى سرخ رنك آنست

كه در طعم آن تلخى و حدت باشد و نوع املس آن بسيار تلخ و سفيد آن بى‌بو

بهترين آن صلب و سنكين خوش‌بو و خوش طعم آنست کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 411

شيشعان درختچه كوچكى است كه بيشتر در كنار رودخانه‌ها مى‌رويد. برگهاى آن فلسى كوچك كشيده و سبز مايل به آبى رنگ است.

گلهاى آن خوشه‌اى صورتى رنگ به طول ١۵ - ١٠ سانتيمتر است.

پوست درخت ضخيم مانند دارچين به رنگ مايل به سرخى و بعضى از آنها سرخ و خوش‌بو و طعم آن گس و گزنده است.

درختچه آن خاردار و چوب آن نيز از نظر طعم كمى گزنده و در عين حال خوش‌بو مى‌باشد.

گلها زرد يا صورتى و خوش‌بو و تند است. در طب سنتى بيشتر پوست و گل آن مصرف دارد.

معروف است همين‌كه برق و قوس و قزح به درخت بزند چوب آن از عود هندى نيز بيشتر معطّر مى‌شود و به همين علت آن را عود البرق گويند.کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 4 ص 21

توسط **pejuhesh237** » جمعه آگوست 09, 2013 7:22 pm

.اين درختچه در اروپا و آسيا انتشار دارد. در ايران در آذربايجان، چاه ريگ ديلمان، درّه كرج، كلاردشت،

خراسان، دماوند، قزوين، پلور، درّه تالار، كرمان و شهداد ديده مى‌شود. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 4 ص 21

توسط **pejuhesh237** » جمعه آگوست 09, 2013 7:22 pm

توسط **pejuhesh237** » جمعه آگوست 09, 2013 7:23 pm

در دويم گرم و خشك.كتاب تحفه حكيم مومن-طب قديم-ص112-113

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

كرم در اول و خشك در دوم با قوت بارده و قابضه

و بعضى سرد دانسته‌اند و قوت آن مدتى مى‌ماند کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 411

توسط **pejuhesh237** » جمعه آگوست 09, 2013 7:24 pm

توسط **pejuhesh237** » جمعه آگوست 09, 2013 7:25 pm

و با قوهء بارده و قابضه و تند طعم و با تلخى و قوتش ساقط نمی شود

و محلل نفخ و مجفف رطوبات غليظه و مقوّى مثانه و اعصاب و معين اخراج جنين و مقوى و مفتح سدد

و مقوى جميع اعضا و مسقط بواسير و مانع نزلات و رافع درد سر بارد و درد سينه و با دارچينى جهة سعال رطوبى

و شرب آب مطبوخ يك درهم او با شكر رافع درد معدهء باردهء مأيوس العلاج

و مجربست و طلاى او جهة قروح متعفّنه و خبيثه و ساعيه و قلاع

و مضمضهء طبيخ او جهة حفظ صحت دندان و جهة قروح خبيثه دهان

و سنون او جهة تعفن لثه بسيار مؤثر و بالخاصيه جهة قروح عجاز كه ما بين خصيه و مقعد است نافع

و گذاشتن او با فتيله در بينى جهة بدبوئى دهان و بواسير الانف

و خوردن طبيخ او قابض طبع و قاطع نزف الدم و نفث آن و رافع سستى اعصاب و تعفن اخلاط

و قدر شربتش تا دو درهم و مضر سپرز و مصلح او دوقو و مصطكى

و بدلش بوزنش اسارون و دو ثلث او زرراوند مدحرج و نصف او درونج است

و امين الدوله بيان نموده كه حمول او باعث حمل زنان عاقر و مجربست

و روغن شكوفهء او كه نور القندول باشد به طريق روغن گل يا بنفشه بادام كه بجاى بادام كنجد مقشر باشد گيرند بسيار خوشبو

و در آخر دوم گرم و خشك و خوردن نيم وقيهء او با زردك باهيه مقوى فم معده

و حقنهء او با ادويه ء حابسه جهة اسهال رطوبى و طلاى او جهة نقرس و فالج و امراض دماغى

و عصبانى بارده و تقويه باه و نعوظ و در تحليل ورم صلب و تفتيح سده دماغى

و شقيقه و تحليل رياح و تقويه پردهاى دماغى نافعست. كتاب تحفه حكيم مومن-طب قديم-ص112-113

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و با شراب جهت دفع قلاع و قروح خبيثه و ساعيۀ دهان و چون كوفته با سركه سرشته بر دندان موجع كذارند

جهت تسكين وجع آن طلاى آن جهت قروح متعفنه و ذرور آن جهت قروح رطبۀ اطفال و غير آنها الرحم

فرزجۀ آن جهت اسقاط جنين و رفع عسر البول و نشف رطوبات غليظه و اعانت بر حمل زنان عاقر نافع

و ذرور آن جهت تجفيف قروح مذاكير و منع سعي و تحليل صلابت و بالخاصية جهت قروح عجان كه ما بين خصيه و مقعده است نافع کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 412

توسط **pejuhesh237** » جمعه آگوست 09, 2013 7:32 pm

و با قوهء بارده و قابضه و تند طعم و با تلخى و قوتش ساقط نمی شود

و محلل نفخ و مجفف رطوبات غليظه و مقوّى مثانه و اعصاب و معين اخراج جنين و مقوى و مفتح سدد

و مقوى جميع اعضا و مسقط بواسير و مانع نزلات و رافع درد سر بارد و درد سينه و با دارچينى جهة سعال رطوبى

و شرب آب مطبوخ يك درهم او با شكر رافع درد معدهء باردهء مأيوس العلاج

و مجربست و طلاى او جهة قروح متعفّنه و خبيثه و ساعيه و قلاع

و مضمضهء طبيخ او جهة حفظ صحت دندان و جهة قروح خبيثه دهان

و سنون او جهة تعفن لثه بسيار مؤثر و بالخاصيه جهة قروح عجاز كه ما بين خصيه و مقعد است نافع

و گذاشتن او با فتيله در بينى جهة بدبوئى دهان و بواسير الانف

و خوردن طبيخ او قابض طبع و قاطع نزف الدم و نفث آن و رافع سستى اعصاب و تعفن اخلاط

و قدر شربتش تا دو درهم و مضر سپرز و مصلح او دوقو و مصطكى

و بدلش بوزنش اسارون و دو ثلث او زرراوند مدحرج و نصف او درونج است

و امين الدوله بيان نموده كه حمول او باعث حمل زنان عاقر و مجربست

و روغن شكوفهء او كه نور القندول باشد به طريق روغن گل يا بنفشه بادام كه بجاى بادام كنجد مقشر باشد گيرند بسيار خوشبو

و در آخر دوم گرم و خشك و خوردن نيم وقيهء او با زردك باهيه مقوى فم معده

و حقنهء او با ادويه ء حابسه جهة اسهال رطوبى و طلاى او جهة نقرس و فالج و امراض دماغى

و عصبانى بارده و تقويه باه و نعوظ و در تحليل ورم صلب و تفتيح سده دماغى

و شقيقه و تحليل رياح و تقويه پردهاى دماغى نافعست. كتاب تحفه حكيم مومن-طب قديم-ص112-113

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و با شراب جهت دفع قلاع و قروح خبيثه و ساعيۀ دهان و چون كوفته با سركه سرشته بر دندان موجع كذارند

جهت تسكين وجع آن طلاى آن جهت قروح متعفنه و ذرور آن جهت قروح رطبۀ اطفال و غير آنها الرحم

فرزجۀ آن جهت اسقاط جنين و رفع عسر البول و نشف رطوبات غليظه و اعانت بر حمل زنان عاقر نافع

و ذرور آن جهت تجفيف قروح مذاكير و منع سعي و تحليل صلابت و بالخاصية جهت قروح عجان كه ما بين خصيه و مقعده است نافع کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 412

در معاجين كبار و صغار و باهيه و مسهله

تحفه حکیم مومن:

قرص اذرمعمو

در اقراص مذكور است و رازى بقدر شش ل ترتيب داده بى اختلاف اوزان و ادويه

قسط المر نانخواه فلفل سفيد (+قرنفل) مكد دانق فو چهار حبه

دارچينى مصطكى زعفران مكد چهار دانگ

سنبل الطيب ساذج مكد يك ل

مر صاف چهار دانق حماما دار شيشعان فصب الذريره مكد دانق

با شراب يا قايم مقام او قرص كنند.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص316

معجون قفى

جهة سرفه و درد جگر و سينه و آلات تنفس و معده و شوصه و صفاى آواز و ادرار بول و درد سپرز

مويز بيدانه با قشمش بيست و پنج ل

زعفران سنبل الطيب سليخه دار چينى دار شيشعان يك ل

قصب الذريره فقاح الاذخر علك البطم مقل ارزق دو ل و نيم

مر صاف چهار ل

صموغ را به شراب يا قايم مقام شراب خيسانيده با عسل بسرشند

و قدر شربت يك مثقال به آب گرم جهة درد جگر و معده

و جهة درد سينه و شش به آب زوفا کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص309-310
نسخهء ديگر

كه از ظهير الدين نقل شده و مكرر به تجربهء حقير رسيده است

و در اكثر خواص بهتر از متروديطوس است

و به جهة تب ربع مكرر به تجربه رسيده

ميعهء سايله كماذريوس مرصاف زعفران حرف جنطيانا مكد 10

طين مختوم افيون سنبل الطيب صمغ عربى جند بيدستر غاريقون مكد ٣

اقاقيا هوفاريقون فطر اساليون مكد ٢

قصب الدزيره دار شيشعان حب الغار عصارهء لحية التيس مكد ٥

زراوند طويل ريوند چينى اسارون حماما جعده مكد ٣ ل و نيم

روغن بلسان بدل او زيت العتيق است دو چندان او با دو وزن عسل بسرشند.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص315

معجون حب القطن

جليل القدر عظيم النفع است و از جالينوس است

اعادهء شهوة باه مى كند بعد از نوميدى

و آواز را صاف مى كند

و سدّه را ميگشايد

و ضعف كليه و مثانه را زايل مى كند

و جهة حرقة بول نافع است و سنگ گرده و مثانه را ميريزاند

و دشوارى نفس و ربو را نافع است

و قدر شربت دو ل و قوتش تا سه سال باقى ميماند

حب القطن بيست ل دارچينى قرنفل حب الصنوبر تخم انجره از هر يك پنج مثقال

شقاقل زنجبيل از هر يك ده دل

دار شيشعان هفت ل قسط شيرين بزرکتان مقلو مصطكى از هر يك چهار ل

با سه وزن ادويه عسل كف گرفته بسرشند.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص311

در ادهان و انچه به آن متعلق است

دهن دارشيشعان

جهة اسهال و ضعف معده و تحليل رياح نافع است

دار شيشعان ٤٥ ل(+سلیخه 65 ل) عود بلسان ٣٥ ل

قرفه ٣٧ ل قصب الذريره 15 ل

نيمكوب كرده با ٦٥ ل روغن كنجد به آتش نرم بجوشانند تا ثلث بماند.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم- ص349

توسط **pejuhesh237** » يکشنبه اکتبر 06, 2013 11:16 pm