حزنبل

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

اسم علمي: Achillea millefolium

از تیره گل‌ستاره‌ای‌ها (کاسنیان) از سردهٔ بومادران‌ها (Achillea).

حزنبل: كف الدّابه و كف النّسر

فارسی: بو مادران -بومادران معمولی یا مُشک چوپان در طب عوام بعنوان خلطآور مصرف می‌شود و برای آن اثر ضد تشنج و نیرو دهنده

و تسکین دهنده تنگی نفس ذکر شده است. به آن مشک داش هم گفته شده‌است.(لغتنامه دهخدا: فرهنگ فارسی معین)

عربی: حزنبل، ام الف ورقه

یونانی: مربافلن
انگلیسی:Soldiers wound wort ,Thousand weed ,milfoil ,yarroww,Blood wort

فرانسه:Herbe au charpentier , Acillee, Achillee mile- feuille

آلمانی:Tansend – augbraum , Achillenkraut , Gemeine schafgarbe

ایتالیائی: Erbade capentieri , millefoglio , Erba pennina , Sanguinella

[pejuhesh237]

و مراد ازو بيخى است سطبر و سفيد مايل به تيرگى و زردى و طعم او شيرين مايل به تلخى

و امين الدوله نوعى از بهمن سفيد دانسته

و نبات او انبوه و برگش شبيه به برگ سيب و از آن عريضتر و مزغب

و ساق مجوفى از وسط او رسته ما بين زردى و سرخى و مرغب

و برگهاى ريزه احاطهء ساق نموده بلندى او تا دو زرع و منحرف به جهة اسفل به حدى كه ملاصق زمين باشد

و در سر او چيزى متخلخل مثل اسفنج و درونش با اندك رطوبة و خارهاى ريزه در اطراف او

و گلش مايل به سفيدى و زردى

و تخمش محيط ساق او مثل فراسيون و بى شعبه و بهترين او نرم تند بوى شيرين است کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص88-89

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و بهترين آن طرسوسى چرب و شيرين باندك تلخي است و تازۀ آن را چون از زمين بكنند نرم مانند شمع مى‌باشد

و چون بخايند مانند خمير كردد و چون در تابستان نزديك خشكي كياه آن را بكنند صلب و بزرك مى‌باشد .کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 354


گياهي است پايا به ارتفاع 20 تا 90 سانتيمتر برگهاي بدون دمبرگ دراز و پوشيده از کرک و منقسم به بريدگيهاي بسيار باريک دارد.

کاپيتولهاي کوچک و متعدد آن که به طول 4 تا 8 انتيمتر و به عرض 2 تا 5 ميليمتر مي باشد، وضع مجتمع به صورت گل اذين ديهيم ،

در قسمتهاي انتهايي ساقه دارد.

در هر کاپيتول آن ، دو نوع گل يکي زبانه اي و سفيد رنگ واقع د رحاشيه گل اذين و ديگري لوله اي و واقع در ناحيه وسط ، ديده مي شود.

در بعضي از فرمهاي اين گياه نيز به تناسب شرايط خاص محيط زندگي گلهاي زبانه اي داراي رنگ ارغواني يا مايل به آن مي گردد.

اطراف کاپيتول ها را انولوکري مرکب از براکته هاي پوشيده از کرک فرا مي گيرد که کناره آنها به رنگ قهوه اي روشن يا تيره با ظاهر مشخص است.

تعداد گلهاي زبانه اي هر کاپيتول از 5 يا 6 تجاوز نمي نمايد.

از کليه قسمتهاي اين گياه، بوي قوي استشمام مي شود بطوري که به مجرد دست زدن به اعضاي گياه اين بو احساس مي گردد.كتاب گياهان دارويي دكتر علي زرگري جلد سوم ص 106

[pejuhesh237]

و شاخ و منبت او نزديك آبها در بلاد شام و كوهها و بيت المقدس و طبرستان کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص88-89

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق بخشي از تحفه بود:

اكثر بلاد مانند طرسوس و غور و طبريه و هكار موصل و غير اينها از بلاد مناسبه به طبيعت آن کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 354


بيشتر بطور خودرو در دشت ها کنار جاده ها و نواحي کوهستاني نقاط مختلف اروپا و ايران مي رويد
نواحي کوهستاني رزوند-اطراف دماوند- نواحي مختلف رشته جبال البرز- نواحي شمالي اوشان-

راه بيورزن به چرم کش در ارتفاعات 85 تا 1100 متري دامنه هاي آفتاب گير و امتداد آن تا کبوتر چاک.

اشتران کوه- اروميه- تبريز- پلو در ارتفاعات 2100 متري- راه گرگان به مشهد- جنگل گلستان (فلور ايران

بو مادران به صورت دو گونه فرعي در نواحي مختلف ايران به شرح زير است

:subsp.millefolium-
گرگان: شاه کوه-بندر شاه-مازندران: دره تالار در 2300 متري- پل گدوک در 2000متري -دره جالوس -

بين ولي آباد و پل زنگوله در 2200 متري- سياه بيشه در 2100 متري - دامنه هاي شمالي جنگل کندوان در 2400 متري- کلاردشت- مغرب ايران

اذربايجان: بين اسالم و خلخال در 2150 متري - ليزار در 42- کيلومتري مغرب نور در 2540 متري-کاليبار در 1600-1700 متري-

پير احمد در 2300 متري -خان گلي در 2500 متري-قطور- رضائيه- قاسملو در 2500متري- سياه چشمه در 2250 متري چاهريک-

شاهپور در 1240 متري.خمسه : بين سليمانيه و قيدار در 1850 متري- گردنه

خان حسن سارلان در 1900 متري-جنوب شرقي بيجار در 2200متري -چهل چشمه در 44 کيلومتري شمال شرقي مريوان در 2000متري-

همدان در 8 تا 12 کيلومتر ي جنوب غربي در ارتفاعات 2250 متري. اطراف

تهران: کوه دماوند اطراف رنه در 2420متري-پلور در 1900-2000 متري- دره تالار در 2400متري-شهرستانک در 2300 متري-دماوند نزديک آبگرم در 2200 متري-سنگ ده در 30

کيلومتريجنوب شرقي پل سفيد در 2200-2500 متري- قزوين- بين گچسر و گاجره در 2240-2450 متري-کرج -دامغان -سمنان- شاهرود- بسطام

Subsp.elbursensis hub.mor
:
مازندران: کلاردشت در 3400 متري-دره چالوس در 2400 متري-پل زنگوله در 2400 متري . اطراف تهران: ديزين-دماوند-پلور -قزوين-کندوان در 2900-3050متري
كتاب گياهان دارويي دكتر علي زرگري جلد سوم ص 113

[pejuhesh237]

قسمت مورد استفاده اين گياه سرشاخه گلدار و برگ آن است که طعم تلخ و بوي قوي دارند

بومادران از گياهاني است که تاريخ استفاده از آن براي درمان بيماريها، بايد به زمانهاي خيلي قديم نسبت داده مي شود.

زيرا اگر به علت همراه بودن آن با گونه هاي مشابه، اين ترديد پيش مي آيد که آيا گياه مورد استفاده مردمان قديم همان گونه اصلي بومادران

بوده است يانه ، مناطق عاري از گونه هاي مشابه آن نيز وجود داشته است که اين گياه به همان نام بومادران به مصارف درماني عديده مي رسيده است.

در قرون اوليه از بومادران براي بند آوردن خون و علاج زخمهايي که با خونروي همراه بوده استفاده بعمل مي آورده و بدان

اعتقاد زياد داشته اند ضمنا از اين گياه در مراسم سحر و جادو استفاده بعمل مي آوردند.

در قرون وسطي بومادران را براي بند آوردن خونروي هاي بيني ، اختلالات قاعدگي ، بيخوابي، اختلالات بينائي، وجود خون در ادرار ، اخلاط خوني ، صرع و غيره بکار مي برده اند.

استفاده از آن براي مصارف درماني از اين زمان به بعد رو به افزايش گذاشت بطوري که تدريجاا

علاوه بر موارد مذکور از آن براي رفع بيماريهاي عديده نظير قولنج هاي کبدي و کليوي بواسير و غيره استفاده مي شده است

و با آنکه در قرن حاضر تدريجا استفاده از آن متروک گرديده معهذا بررسي هاي علمي جديد ضمن تاييد برخي از اثرات درماني بومادران جاي آنرا در رديف گياهان داروئي مفيد محفوظ

نگهداشته است.

بومادران داراي اثر مقوي نيرودهنده ضد تشنج رفع بواسير قاعده آور بند آورنده خون و التيام دهنده زخم و جراحات است

دم کرده سرشاخه گلدار بومادران در رفع گاستريت هاي حاد و مزمن رفع نفخ و ترش کردن غذا اثر نافع ظاهر مي کند ضمنا سوء هضم هاي ناشي از نفخ را از بين مي برد.

بومادران به علت دارا بودن تانن و مواد تلخ و عطري بر روي سلسله اعصاب وقلب نيز اثر مي نمايد

بطوري که در موارد درماني مختلف مانند خستگي عمومي ضعف قلب ورم ماهيچه هاي دل

و همچنين در بيماريهاي عصبي مانند ضعف اعصاب هيستري صرع و قولنج هاي تشنج آور نتايج مفيد مي دهد.

بومادران بر اثر قابض بودن در رفع ترشحات زنانگي بند آوردن خون رفع اخلاط خوني بواسير هاي خوني و اسهالهاي ساده اثر معالج دارد

و چون در اينگونه موارد بطور قاطع عمل مي کند اعتقاد مردم نسبت به آن در طي قرون متمادي همواره زياد بوده است

بررسي ها در سال 1936نشان مي دهد که شيره تازه گياه درآنژين دوپو آترين احساس گرفتگي ناگهاني و درد قلب و همچنين خواب رفتن دست نتايج مفيد مي دهد

ارزش درماني بومادران بيشتر از نظر خاصيت بند آوردنده خون و علاج بواسير است زيرا در طي دوران طولاني بررسي ها که

در موارد مذکور بعمل آمده هميشه نتيجه مثبت از آن به دست آمده است

مصرف تازه شيره تازه گياه موجب مي گردد که اثر قابض بر روي مخاط ها ظاهر شود و موجبات رفع احتقان و تسکين ناراحتيهاي اعضاي ملتهب گردد

و با اين عمل ارزش آن در درمان بواسير شقاق و ترک ناحيه مقعد و نوک پستان مسلم شود.

با مصرف فراوردهاي بومادران نه تنها بواسير هاي ساده معالجه مي گردد بلکه چون اثر خونروي دارد درآن دسته از مبتلايان که بواسير هاي در آن دسته از مبتلايان


که خونروي نيز دارند بر اثر بند آوردن خون و جلوگيري از ضعف عمومي و کم خوني بيمار جلوگيري از پيش آمدن حالالت اخير در مريض مي نمايد

بررسي هاي جديد نشان داده که با مصرف بومادران از ترشحات مخاط رکتوم نيز که خود موجب پر خوني و تورم ناحيه دردناک بواسير مي شود جلوگيري بعمل مي آيد

اثر قاعده آور بومادران باعث آن گرديده که در طي قرون متمادي مردم از آن پيوسته استفاده بعمل آورند و چون با تکرار مصرف آن اثر سوئي در بيمار بوجود نمي آيد

از آن براي درد و ناراحتي هاي اشکال وقوع قاعدگي استفاده بعمل آورند

بومادران به علت اثر مدر که دارد در ازدياد حجم ادرار و دفع سنگ کليه نيز موثر است بعلاوه باد شکن و تب بر مي باشد

مصرف جوشانده هاي غليظ بومادران در بعضي نواحي ايتاليا جهت درمان تب هاي نوبه بين مردم معمول مي باشد

در استعمال خارج شيره تازه يا دم کرده آن در آب يا شراب اثر التيام دهنده زخمها اولستر ها خراش و شکاف پوست بدن ناحيه مقعد و نوک پستان دارد

اسانس بومادران

از داروهاي موثري است که دردهاي عصبي و همچنين رماتيسمي را آرام مي کند

در دامپزشکي

از جوشانده هاي غليظ آن مي توان براي رفع خون در ادرار و رفع جرب گوسفندان و غيره استفاده بعمل آورد.كتاب گياهان دارويي دكتر علي زرگري جلد سوم ص 109-110
.

[pejuhesh237]

در وسط دويم خشك و در اول سيم گرم و با ترياقيه و قوتش تا بيست سال باقيست کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص88-89

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين تفاوت:

و قوت آن تا دو سال باقي مى‌ماندکتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 354

[pejuhesh237]

.موارد احتیاط و منع مصرف

حاملگی (محرک انقباض رحم است)، شیردهی، کودکان زیر دو سال، حساسیت به بومادران و سایر اعضای خانوادهٔ Compositae

از مصرف این دارو در ناحیهٔ اطراف و داخل چشم خودداری شود.

تداخلات دارویی

با آنتی اسیدها، H2 Blockers، مهارکننده‌های پمپ پروتون ← کاهش اثرات داروها با آنتی کواگولانت‌ها و ضد پلاکت‌ها (هپارین، وارفارین، سالیسیلات)

← افزایش ریسک خونریزی با داروهای ضد فشار خون ← کاهش بیش از حد فشار خون با مضعف‌های CNS (مسکن- خواب آورها، الکل، opiateها، باربیتورات‌ها)

← over sedation با املاح آهن ← کاهش جذب املاح ◄مصرف با فاصلهٔ ۲ ساعته از هم سايت ويكي پديا

[pejuhesh237]

و مفتح و محلل و ملطف اخلاط و مبهى و مقوى احشا

و جهة رفع صداع كهنه و منع تصاعد بخار و تقويه دماغ و قطع نزلات و رمد و در دلهاة

و لثه و سينه و سعال و ربو و ضيق النفس و قولنج و رياح غليظه و ضعف جگر و سپرز

و با عسل جهة حصاة و مداومت او تا يك هفته و دو هفته جهة استسقاء لحمى و زقى

و سكنجبين جهة نيكو كردن رخسار و با مغز تخم خربزه جهة گرده

و با کلنار جهة قطع سيلان خون و با آب كندنا جهة ساقط كردن بواسير

و مداومت خوردن با آب كرفس جهة تحليل آنچه در انثيان به هم رسد

و با صبر جهة رفع مفاصل و عرق النساء

و ضماد مطبوخ مهرّاى او با سداب و سير در روغن زيتون جهة فالج و لقوه و كزار و خدر و عرق النساء

و قطور در گوش جهه گرانى سامعه

و اكتحال او جهة قطع بياض و ناخنه و سلاق

و آشاميدن او جهة سموم حيوانى و نباتى و تقوية باه اجماع اطبا است خصوصاً با شراب

و به دستور طلا كردن او و آشاميدن منقوع او در شير تازه به قدر يك شب موجب عدم تاثير سموم است تا مدة يك سال

و گويند تا مدة العمر و با آب ونمك جهة سقطه

و ضماد تازه و خشك او جهة منع ورم جراحات و التيام او به غايت مفيد

و گويند مضر ريه است و مصلحش انيسون و قدر شربتش از يك مثقال تا دو مثقال

و مؤلف مالايسع بيان نموده كه صنفى از آن در شام به هم می رسد كه شبيه به سورنجان و صلب است

و رفع اثر سموم را در عرض سال مخصوص او دانسته‌اند.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص88-89

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

و مفتح و محلل و ملطف اخلاط و مبهى و مقوى احشا

و جهة رفع صداع كهنه و منع تصاعد بخار و تقويه دماغ و قطع نزلات و رمد و در دلهاة

و لثه و سينه و سعال و ربو و ضيق النفس و قولنج و رياح غليظه و ضعف جگر و سپرز

و با عسل جهة حصاة و مداومت او تا يك هفته و دو هفته جهة استسقاء لحمى و زقى

و سكنجبين جهة نيكو كردن رخسار و با مغز تخم خربزه جهة گرده

و با کلنار جهة قطع سيلان خون و با آب كندنا جهة ساقط كردن بواسير

و مداومت خوردن با آب كرفس جهة تحليل آنچه در انثيان به هم رسد

و با صبر جهة رفع مفاصل و عرق النساء

و ضماد مطبوخ مهرّاى او با سداب و سير در روغن زيتون جهة فالج و لقوه و كزار و خدر و عرق النساء

و قطور در گوش جهه گرانى سامعه

و اكتحال او جهة قطع بياض و ناخنه و سلاق

و آشاميدن او جهة سموم حيوانى و نباتى و تقوية باه اجماع اطبا است خصوصاً با شراب

و به دستور طلا كردن او و آشاميدن منقوع او در شير تازه به قدر يك شب موجب عدم تاثير سموم است تا مدة يك سال

و گويند تا مدة العمر و با آب ونمك جهة سقطه

و ضماد تازه و خشك او جهة منع ورم جراحات و التيام او به غايت مفيد

و گويند مضر ريه است و مصلحش انيسون و قدر شربتش از يك مثقال تا دو مثقال

و مؤلف مالايسع بيان نموده كه صنفى از آن در شام به هم می رسد كه شبيه به سورنجان و صلب است

و رفع اثر سموم را در عرض سال مخصوص او دانسته‌اند.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص88-89

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

.عصاره بومادران، داروی ضد باروری طبیعی بدون عوارض جانبی است

نتایج یک پژوهش دانشگاهی در فاز حیوانی نشان داد: غلظت بالای عصاره طبیعی گیاه بومادران با ایجاد تغییر

در روند اسپرماتوژنز در بیضه‌ها میزان باروری را کاهش می‌دهد.

بومادران با اسم علمی «Achillea millefolium L.» به‌ دلیل وجود ترکیبات شیمیایی گوناگون،

در طب سنتی و مدرن استفاده می‌شود.

امروزه مساله کنترل جمعیت اهمیت زیادی دارد و دارویی لازم است که بدون عوارض جانبی باعث مهار تولید اسپرماتوزییدها شود.

در همین راستا مطالعه‌ای با هدف بررسی اثر عصاره الکلی سرشاخه‌های گل‌دار گیاه بومادران بر روی باروری و روند اسپرماتوژنز

توسط نسرین تک زارع، عضو گروه آناتومی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد.

در این مطالعه 32 رت بالغ نر، نژاد ویستار به چهار گروه تقسیم شدند.

گروه اول؛ هشت رت، mg/kg200 عصاره الکلی بومادران،

گروه دوم؛ هشت رت، mg/kg400 از عصاره الکلی بومادران

و گروه آزمایشی سوم؛ هشت رت، mg/kg800 عصاره الکلی بومادران را به‌ صورت تزریق داخل صفاقی دریافت کردند.

گروه شاهد؛ هشت رت، آب مقطر استریل تزریقی را دریافت کردند.

پس از 20 روز موش‌ها کشته شده و برش‌های بافتی از بیضه تهیه شد و روند اسپرماتوژنز مورد بررسی دقیق هیستولوژی قرار گرفت.

یافته‌ها حاکی از آن است که در مقایسه بین گروه‌های تجربی با گروه شاهد گروه‌هایی که دوز بالای عصاره را دریافت کرده بودند،

تغییراتی مانند ضخیم‌شدگی غشای پایه لوله اسپرم‌ساز، کاهش سلول‌های اپیتلیوم ژرمینال، پرخونی در بافت بیضه را نشان دادند.

نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که غلظت بالای عصاره منجر به ایجاد تغییرات ساختمانی و تغییر روند اسپرماتوژنز در بیضه می‌ شود

که این امر می‌تواند زمینه ساز بررسی‌های جامع‌تر جهت آزمایش بر روی انسان به‌ عنوان داروی ضد باروری طبیعی و بدون خطر باشد.

مشروح این پژوهش در مجله دانشگاه علوم پزشکی تهران به چاپ رسیده است.

منبع:isna.ir



فعالیت ضد باکتریایی عصاره متانولی گل و برگ گیاه بومادران



چکیده

زمینه و هدف: بيماري‌های عفونی همواره از نگرانی‌های مهم بشر بوده و پیوسته توجه تعداد زیادی از صاحبان حرفه‌های مختلف پزشکی

و آزمایشگاهی را به‌خود معطوف کرده است.

از طرف دیگر، درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها مشكلات دیگری چون مقاومت دارویی و بروز عوارض جانبی را در پي دارد.

لذا استفاده از داروهای گیاهی جدید با عوارض جانبی کمتر می‌تواند کمک شایانی در درمان این نوع عفونت‌ها باشد.

هدف از این مطالعه، مقایسه و ارزیابی اثرات ضد میکروبی عصاره متانولی گل با عصاره متانولی برگ گیاه بومادران (Achillea Wilhelmsii C.Koch)

بر رشد تعدادی از باكتري‌های بيماريزا می‌باشد.

روش بررسی: در این مطالعه تجربی، اثرات ضد میکروبی عصاره متانولی گل و برگ گیاه بومادران پس از استخراج با روش سوکسله در شرایط In Vitro بر روی 4

باکتری استافیلوکوکوس آرئوس، باسیلوس سرئوس، اشرشیاكلي و سودوموناس آئروژینوزا آزمایش شد.

غلظت‌های 20، 30، 50 و mg/ml400 از عصاره متانولی گل و برگ توسط حلال دی ‌متیل سولفوکساید تهیه گرديد،

سپس اثرات ضد میکروبی آنها با روش‌های انتشار چاهک (Agar Well Diffusion) و رقت لوله‌ای (Dilution Test) بررسي شد.

تجزيه و تحلیل اطلاعات حاصل با استفاده از آزمون آنالیز واریانس و کای اسکوئر در سطح 001/0p صورت گرفت.

یافته‌ها: در این مطالعه، عصاره‌های متانولی گل و برگ گياه بومادران بر باکتری‌های باسیلوس سرئوس و استافیلوکوکوس آرئوس بیشترین اثردهی را داشتند

كه با افزایش غلظت، اثر ضد باکتریایی آنها نيز افزایش مي‌یافت، همچنين این عصاره‌ها بر باکتری اشرشیاکلي تأثير ضعیف‌تری داشتند.

در اين بررسي، هیچ‌گونه اثر بازدارندگی از رشد بر باکتری سودوموناس آئروژینوزا مشاهده نگرديد

. نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش نشان داد عصاره متانولی گل و برگ گیاه بومادران دارای اثرات ضد باکتریایی است.

پس می‌توان امیدوار بود که در آینده با جایگزین کردن این عصاره به‌ جای داروهای ضد میکروبی شیمیایی که همواره دارای اثرات جانبی زیادی بوده‌اند،

بتوان عفونت‌های باکتریایی را درمان نمود.