خصى الثعلب

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحيم

[pejuhesh237]

خصى الثعلب

فارسی: ثعلب

عربی:

یونانی:ساطيون و ساطيورين و بعضى طرفلن بمعني سه برك نامند زيرا كه كياه آن سه برك دارد

انگلیسی:

فرانسه:

آلمانی:

ایتالیائی:

[pejuhesh237]

و آن بيخیست سفيد و از سورنجان كوچكتر و طعم او شيرين و بالزوجه و اندك تندى

و در بوى شبيه موى منى مثل دو بيضهء كوچكى با هم ملاصق باشد و از هر بيضهء ريشهء باريكى دراز رسته

و در آخر هر يك دانهء كوچكى موجود كه هر چندان دانه بزرگ شود بيضهء او كوچك گردد

و از اين جهة قاتل الاجنه نامند و مستعمل اصل بيضه است نه حب مذكور و برگش به قدر انگشتى

و از برگ پياز اندك عربضتر و پهن بر روى زمين و نرم و ساق او به قدر شبرى

و بر بالاى او دو عدد گل زرد رنگ و در وسط گل چيزى سياه

و نوعى ديگر می باشد برگ و شاخش سرخ و بر سر او دو عدد گل بسيار كوچك

و درون او تخم سياهى و در تابستان ميرويد و دو سال مي ماند

و نوع چهارم آن را برگ سه عدد و مايل به طرف زمين و شبيه به برگ سوسن سفيد

و از آن كوچكتر و رنگش سرخ و ساقش باريك و بقدر زرعى و گلش مثل سوسن آزاد كه زنبق است

و بيخش مدور بقدر جوزى و سرخ و درونش سفيد و بالزوجة و شيرين

و نوع پنجم را نبات و بيخ مثل نوع چهارم

و تخم او شبيه به تخم كتان و از آن بزرگتر و براق و صلب كتاب تحفه حكيم مومن-طبع قديم-ص104

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

و منبتش جبال و اماکن نمناك و بى تخم است كتاب تحفه حكيم مومن-طبع قديم-ص104

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

و بيشتر در روم و مصر بهم مى‌رسد اما رومى بهتر و فرق ميان هر دو بدان است كه مصرى را در حين خامي سوراخ كرده بريسمان كشيده خشك مى‌نمايند

بخلاف رومي و اين باليده‌تر و شفاف‌تر از مصرى است و در حزيران مى‌رسد و تا دو سال مى‌ماند. کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 392

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

در آخر اول گرم و تر

نوع سوم: و در دويم گرم و تر

و نوع چهارم : و در دويم گرم و تر

و نوع پنجم : در سيم گرم كتاب تحفه حكيم مومن-طبع قديم-ص104



متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

و مبهى و مقوى عصب و جهة كزاز و تشنج يابس و توليد منى و تقويه نعوظ

و طلاى او با روغن گل مقوى موى و منبت او و مانع سقوط

و قدر شربتش دو مثقال و مضر فم معده و مصلح آن شكر

و بدلش تخم رطبه و تخم زردك است

نوع سوم و گويند جهة امراض سوداوى مجربست و هر كه آن را قلع كند دست آن شخص بيحس و حركت كردد

و چون او را بسوزانند و با موم و روغن زيتون يا با سركه تدهين كنند رفع او شود

و نوع چهارم آن بغايت مبهى است

و نوع پنجم ور را در دست دارند باعث نعوظ گردد و جهة فالج و لقوه و تسمين بدن و ريزانيدن حصاة

و حمول او با زعفران و اندكى مشك موجب حمل در همان ساعت و مجرب دانسته‌اند

و تخم او با شراب بغايت موجب نعوظ و مكدر حواس و مضر محرورين

و مصلحش سكنجبين و قدر شربت از بيخ و از تخم او تا يك درهم است. كتاب تحفه حكيم مومن-طبع قديم-ص104

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

تمدد و فالج و لقوه و مولد دم صالح

و در هند مشهور است كه بيخ بهوئين چنپا خصية الثعلب است و اصلى ندارد و شايد نوع اخير آن باشد

و يا شبيه بدان و اين كل مخصوص بنكاله است در هند و جاى ديكر نمى‌شود اول از زمين كل برمى‌آيد

بعد از ان برك در رائحۀ و شكل فى الجمله با سوسن شبيه است بدل آن بوزيدان و نيم وزن آن انجره و كويند بوزن آن تخم اسپست. کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 392

[pejuhesh237]

و مبهى و مقوى عصب و جهة كزاز و تشنج يابس و توليد منى و تقويه نعوظ

و طلاى او با روغن گل مقوى موى و منبت او و مانع سقوط

و قدر شربتش دو مثقال و مضر فم معده و مصلح آن شكر

و بدلش تخم رطبه و تخم زردك است

نوع سوم و گويند جهة امراض سوداوى مجربست و هر كه آن را قلع كند دست آن شخص بيحس و حركت كردد

و چون او را بسوزانند و با موم و روغن زيتون يا با سركه تدهين كنند رفع او شود

و نوع چهارم آن بغايت مبهى است

و نوع پنجم ور را در دست دارند باعث نعوظ گردد و جهة فالج و لقوه و تسمين بدن و ريزانيدن حصاة

و حمول او با زعفران و اندكى مشك موجب حمل در همان ساعت و مجرب دانسته‌اند

و تخم او با شراب بغايت موجب نعوظ و مكدر حواس و مضر محرورين

و مصلحش سكنجبين و قدر شربت از بيخ و از تخم او تا يك درهم است. كتاب تحفه حكيم مومن-طبع قديم-ص104

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

تمدد و فالج و لقوه و مولد دم صالح

و در هند مشهور است كه بيخ بهوئين چنپا خصية الثعلب است و اصلى ندارد و شايد نوع اخير آن باشد

و يا شبيه بدان و اين كل مخصوص بنكاله است در هند و جاى ديكر نمى‌شود اول از زمين كل برمى‌آيد

بعد از ان برك در رائحۀ و شكل فى الجمله با سوسن شبيه است بدل آن بوزيدان و نيم وزن آن انجره و كويند بوزن آن تخم اسپست. کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 392

[pejuhesh237]

.