بيل

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

بیل
فارسی:
عربی:
یونانی:
انگلیسی:
فرانسه:
آلمانی:
ایتالیائی:

[pejuhesh237]

و به لغة هندى ثمر درختى هنديست به قدر سيب و بی تخم و با عفوصة

قبض و رايحهء او شبيه به خمر و بسيار خوشبو

و درخت او شبيه به درخت سيب و برگش از آن كوچكتر کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص61

مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

ثمر درختى است هندى به قدر انار بزركى و بهي متوسط و پوست آن در خامي سبز و نرم

و بعد از ان بسيار صلب و بعد رسيدن مائل به زردى

و بعضى زرد كم‌رنك و پوست آن اندك نازك كه زود شكسته مى‌كردد برسيدن ضربه و صدمه

و مغز آن اندك شيرين خوش طعم طيب الرائحه مائل به زردى و نرم

و تخم آن در غلافهاى طولاني و در هر غلافى پنج و شش و يا زياده بحسب خوبى و بدى

نوع ثمر آن بالاى آن تخم‌ها يعنى در جوف غلاف آن رطوبتى لزج اندك تلخ با حدت و عفوصت

و بالاى آن غلافها و در بين آنها و زير پوست صلب مغز آن و ريشهاى باريك نيز دارد كه از پوست روئيده در جوف مغز آن نفوذ كرده

و بهترين آن آنست كه بزرك و رسيده و پوست آن نازك و بسيار خوش‌بو و مغز آن بسيار شيرين

و خوشطعم و رائحه و بى‌عفوصت و تخمهاى آن كم باشد

يعني آن غلافهاى مذكوره كوچك و از هم دور و بسهولت و بدون آنكه شكافته كردد

و رطوبت لزجه آن بمغز آن سرايت نمايد و بد طعم كرداند جدا كردد

و ريشهاى آن نيز كم باشد كه باسآني توان از ان جدا نمود و چون در آب حل نمايند و از صافي بكذرانند

تمامي مغز آن از صافى بكذرد و ريشۀ كمي در ان بماند

و شربت آن محتاج بشيريني از خارج براى نيكوئي طعم و شيرينى نباشد

و اكر باشد بقدر قليلى شيرين كردد و آنچه بخلاف اوصاف مذكوره باشد زبون است

و درخت آن بزرك تا بقدر درخت كردكان و سيب و بزركتر از ان نيز مى‌شود

و برك آن بزرك‌تر از برك سيب مى‌شود و فى الجمله شبيه بآن و چوب آن صلب و سنكين و كم‌ريشه کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 264-263

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

و در دويم سرد و در سيم خشك کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص61

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين تفاوت:

طبيعت پختۀ رسيدۀ شيرين آن كرم در اول و خشك در دوم

و نارس بسيار خام آن سرد در دوم و نيم‌رس آن سرد در اول و خشك در دوم و با قوت قابضۀ حابسه کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 264

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

و قابض اسهال مزمن و نزف الدم امعأ و مقوى معده

و قاطع لزوجات و مرباى او كه با زنجبيل باشد بهتر است

و اكثار خوردن بيل مولد بواسير و قاطع خون حيض و مصلحش شكر

و بدلش سماق است. کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص61

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

مقوى دماغ و قلب و كبد و معده و قابض و حابس اسهال مزمن

و قاطع لزوجات و حيض خواه مغز آن را بى‌شيريني و يا با شيريني بخورند

و يا شربت نموده يعني در آب حلكرده با شيريني و بى‌شيريني بى‌كلاب و يا با كلاب بنوشند

نيم وزن آن تا بوزن آن و نيم‌رس آن را چون بكل بكيرند

و در زير آتش طبخ دهند و از مغز پختۀ آن مقدار سه چهار مثقال تا هشت مثقال و زياده هم بحسب حاجت با هموزن آن شكر

و يا نبات و يا نيم وزن آن نيز بحسب حاجت ناشتا بخورند جهت حبس اسهال مزمن نافع

و مجرب و روغن تخم آن صاحب دستور الاطبا كفته كه در كتب فارسي كه در هندوستان تاليف شده خواص بسيار براى آن نوشته‌اند

اكر بتجربه مقرون آيد از عجائب و نوادر خواهد بود

طريق اخذ آن آنست كه بكيرند تخم آن را و بطريق پتال جنتر روغن آن را بكيرند

و مدت نه ماه بخورند هر روز مقدار يك دام آن را با آب مطبوخ هليله و بليله

و آمله منقى از هريك سه عدد كه در سه پياله آب جوش دهند تا يك پياله بماند بنوشند عجائب و منافع بى‌شمار مشاهده نمايند

و نيز نوشته كه بكيرند از هليله و بليله و آمله هريك يك توله و در آب بجوشانند و صاف نمايند

و يك تانك ازين روغن را بآن ممزوج نمايند و تا چهل روز بياشامند .کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 264

[pejuhesh237]

و قابض اسهال مزمن و نزف الدم امعأ و مقوى معده

و قاطع لزوجات و مرباى او كه با زنجبيل باشد بهتر است

و اكثار خوردن بيل مولد بواسير و قاطع خون حيض و مصلحش شكر

و بدلش سماق است. کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص61

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

مقوى دماغ و قلب و كبد و معده و قابض و حابس اسهال مزمن

و قاطع لزوجات و حيض خواه مغز آن را بى‌شيريني و يا با شيريني بخورند

و يا شربت نموده يعني در آب حلكرده با شيريني و بى‌شيريني بى‌كلاب و يا با كلاب بنوشند

نيم وزن آن تا بوزن آن و نيم‌رس آن را چون بكل بكيرند

و در زير آتش طبخ دهند و از مغز پختۀ آن مقدار سه چهار مثقال تا هشت مثقال و زياده هم بحسب حاجت با هموزن آن شكر

و يا نبات و يا نيم وزن آن نيز بحسب حاجت ناشتا بخورند جهت حبس اسهال مزمن نافع

و مجرب و روغن تخم آن صاحب دستور الاطبا كفته كه در كتب فارسي كه در هندوستان تاليف شده خواص بسيار براى آن نوشته‌اند

اكر بتجربه مقرون آيد از عجائب و نوادر خواهد بود

طريق اخذ آن آنست كه بكيرند تخم آن را و بطريق پتال جنتر روغن آن را بكيرند

و مدت نه ماه بخورند هر روز مقدار يك دام آن را با آب مطبوخ هليله و بليله

و آمله منقى از هريك سه عدد كه در سه پياله آب جوش دهند تا يك پياله بماند بنوشند عجائب و منافع بى‌شمار مشاهده نمايند

و نيز نوشته كه بكيرند از هليله و بليله و آمله هريك يك توله و در آب بجوشانند و صاف نمايند

و يك تانك ازين روغن را بآن ممزوج نمايند و تا چهل روز بياشامند .کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 264

[pejuhesh237]

.