اسقولوقندريون

[pejuhesh237]

بسم الله الرحمان الرحیم

[pejuhesh237]

اسقولوقندريون
بضم همزه و سكون سين مهمله و ضم قاف و سكون واو و ضم لام و سكون واو و فتح قاف

و سكون نون و فتح دال مهمله و سكون راى مهمله و ضم ياى مثناة تحتانيه و سكون واو و نون

و اهل اندلس افربان و به مصر مشهور بكف النسر است

نام علمى آن Phyllitis scolopendrium L. J. E. New. و مترادف آن Scolopendrium officinale U. Lam. et DC. مى‌باشد.

فارسی:و به شيرازى زنگي دارو نامند

عربی:

یونانی:اسقولوقندريون به معنى مزيل الصّفار است و بمعني كاوى السپرز نيز كفته‌اند بجهت آنكه كدازنده و زائل كنندۀ سپرز است

انگلیسی:Hart's tongue

فرانسه:Scolopendre و Langue de boeuf و Langue de cerf و Scolopendre officinale

آلمانی:

ایتالیائی: Scolopendrio

[pejuhesh237]

و آن نباتيست بي ساق و بي شكوفه و بي ثمر

برگش شبيه به برگ بسفايج و طرف اسفل برگ مايل به سرخى

و طرف اعلى سبز و مشرق و مزغب کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص23-24

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات :

و از يك بيد روئيده و بهتر آن سنكين سرخ آن است کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 130

[pejuhesh237]

.و منبت سنگلاخها كه سايه باشد.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص23-24

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود

[pejuhesh237]

و قسمت مورد استفاده، برگهای آن است که بویی به نسبت مطبوع و طعمی ملایم دارد.

.از دم‌كردۀ  ٢٠  گرم برگهاى گياه در هزار گرم آب جوش يا شربت كاسنى

در بيمارى‌هاى كبدى و مثانه و سرفه و اخلاط خونى استفاده مى‌شود. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 3 ص 349

ساقه زیرین آن ضخیم است و در درمان به عنوان قابض و ادرارآور بکار می‌رود.

[pejuhesh237]

و در دويم گرم و در سيم خشك و لطيف کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص23-24

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين تفاوت:

گرم در اول و خشك در دوم کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 130

[pejuhesh237]

.

[pejuhesh237]

و محلل و مفتح و مدر و جهة تفتيت سنگ گرده

و مثانه و يرقان و فواق و صرع و امراض سوداى نافع

و جهة سپرز شرباً و ضماداً بيعديل

و چون چهل روز با سكنجبين تناول نمايند در دفع ورم سپرز گويند مجربست.

و قدر شربتش تا سه درهم و مضر دل و ريه و مصلحش صمغ عربى

و مضرّ مثانه و مصلحش عسل و بدلش پوست بيخ كبر

و گويند بدل او دو وزن او كمازريوس است و گويند مرجان سوختهء بدل اوست

و صهار بخت را اعتقاد آنست كه اسقولوقندريون بيخ كبر است

و شيخ الرئيس به اين معنى اشاره نموده است.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص23-24

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

ديسقوريدوس كفته كه چون با شير بپزند و چهل روز بياشامند و بر طحال ضماد نمايند تحليل دهد آن را

و چون بسايند و با شراب بياشامند جهت فواق و يرقان و تفتيت حصاة كرده و مثانه و تقطير البول نافع

و تعليق آن مانع آبستنى و سزاوار آن است كه تعليق نمايند آن را در روزى كه در شب كذشتۀ آن ماه نباشد

و شيخ الرئيس نيز به اين معنى اشاره نموده در مفردات قانون كه قيل انه نبات سخرى ينبت فى المكان الكثير الفي

و قال قوم انه ضرب من الاسقيل و قيل غير ذلك و بالجمله از ادويۀ مجهولة الماهية است کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 130

[pejuhesh237]

و محلل و مفتح و مدر و جهة تفتيت سنگ گرده

و مثانه و يرقان و فواق و صرع و امراض سوداى نافع

و جهة سپرز شرباً و ضماداً بيعديل

و چون چهل روز با سكنجبين تناول نمايند در دفع ورم سپرز گويند مجربست.

و قدر شربتش تا سه درهم و مضر دل و ريه و مصلحش صمغ عربى

و مضرّ مثانه و مصلحش عسل و بدلش پوست بيخ كبر

و گويند بدل او دو وزن او كمازريوس است و گويند مرجان سوختهء بدل اوست

و صهار بخت را اعتقاد آنست كه اسقولوقندريون بيخ كبر است

و شيخ الرئيس به اين معنى اشاره نموده است.کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم-ص23-24

متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:

ديسقوريدوس كفته كه چون با شير بپزند و چهل روز بياشامند و بر طحال ضماد نمايند تحليل دهد آن را

و چون بسايند و با شراب بياشامند جهت فواق و يرقان و تفتيت حصاة كرده و مثانه و تقطير البول نافع

و تعليق آن مانع آبستنى و سزاوار آن است كه تعليق نمايند آن را در روزى كه در شب كذشتۀ آن ماه نباشد

و شيخ الرئيس نيز به اين معنى اشاره نموده در مفردات قانون كه قيل انه نبات سخرى ينبت فى المكان الكثير الفي

و قال قوم انه ضرب من الاسقيل و قيل غير ذلك و بالجمله از ادويۀ مجهولة الماهية است کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 130

[pejuhesh237]

.