جلوه كوچكي از عظمت قدرت الهي :
آثار يك فواره خورشيدي كه نسبت به حجم خورشيد ناچيز اما براى اهل زمين خطير است؛
مي تواند تمدن بشري عصر جديد را از بين ببرد
سؤال:
ميزان صحت عوارض فورانهاى خورشيدي و راه ايمني از عوارض آن چيست؟
جواب:1- طوفان های خورشیدی(Solar wind) جریانی از ذرات یونی (پلاسما) انرژی داری هستند که از طرف خورشید به فضا در تمام جهات ساطع میشوند
طوفان های خورشیدی در برخورد با سطوح فوقانی جو زمین باعث ایجاد شفق قطبی و بيماريهاي پوستي، بر هم زدن سلامتي و حتی گاهی تداخل جریانهای برق و سیستمهای ارتباطاتی میشوند.
این طوفانها می توانند خطوط انتقال برق، سیستمهای ماهواره ای، سیستمهای مخابراتی و حمل و نقل هواییُ دریایی، زمینی را تحت تاثیر قرار دهند.
طوفان خورشیدی سال 1859 که باعث اتصال در سیم های تلگراف در آمریکا و اروپا و به دنبال آن آتشسوزی گسترده شد. محققان این بررسی به این نتیجه رسیده اند که تکرار طوفان خورشیدی سال 1859 در دوران معاصر به طور چشمگیری و احتمالا فاجعه آمیز اغتشاشات و مشکلات جدی اجتماعی و اقتصادی گستردهای به همراه خواهد داشت.
در سال 1859 چنان طوفانهای ژئومغناطیسی شدیدی به راه انداخت که باعث جرقهزدن خطوط تلگراف در سراسر جهان شد و با به آتش کشاندن برخی از ادارههای تلگراف، سیستم ارتباط جهانی دوره ویکتوریا را از کار انداخت.
اگر چنین طوفانی در روزگار ما به زمین برخورد کند، تاثیری فاجعهآمیز بر شبکههای انتقال قدرت و ارتباطات خواهد گذاشت. ماهوارهها از کار خواهند افتاد، سیستمهای ماهوارهای قطع خواهند شد، شبکههای انتقال برق و مخابرات در کشورهای وسیعی مانند روسیه، کانادا، ایالات متحده و همچنین کشورهای شمال اروپا قطع خواهند شد و ارتباطات بینالمللی و اینترنت از دسترس اغلب کاربران خارج خواهد شد. نتایج تحقیقی در مورد شدت این آسیب نشان میدهد که خسارت اقتصادی ناشی از چنین طوفان خورشیدی قدرتمندی بالغ بر 2هزار میلیارد دلار خواهد بود که 20 برابر بیشتر از خسارت هاریکن کاترینا است.
برای آنکه درکی از وسعت خرابیهای چنین طوفانی داشته باشید، ترانسفورماتورهای چند تنی عظیمی را مثال میزنیم که در ایستگاههای انتقال قدرت بین شهری نصب شدهاند. برخورد طوفان خورشیدی به زمین این ترانسفورماتورها را در چشم بر هم زدنی میسوزاند و تعمیر یا جایگزین کردن آنها سالها طول خواهد کشید.
زمانیکه خورشید در فاز فعال دوره 11 ساله خود قرار دارد میتواند باعث بروز طوفانهای مغناطیسی قدرتمندی شود که ماهواره ها را از کار بیندازد و امنیت فضانوردان را تهدید کند.
در گزارش آزمایشگاه فیزیک های اتمسفری و فضایی در دانشگاه کلورادو عنوان شده است: این طوفان بر تاسیسات زیر بنایی وابسته به یکدیگر نیز تاثیر میگذارد. برای نمونه توزیع آب شرب ظرف چند ساعت قطع و مواد غذایی فاسد شدنی و داروها ظرف 24-12 ساعت نایاب میشود. این در حالی است که این طوفان صدمات زیادی به امور گرمایی - سرمایی، سرویس های تلفنی ، امور نقل و انتقال، تامین سوخت وارد میکند. محققان معتقدند که قطعی برق ممکن است ماهها به طول بیانجامد، بانکها احتمالا تعطیل می شوند و تجارت میان کشورها نیز ممکن است متوقف شود.
در فوران هاي معمولي و كوچك آثار فوران محدود است و اختلالاتي در حد يك منطقه از كره زمين كه رو به فوران است ايجاد مي كند
در 23 جولای 2012 / 2 مرداد 1391، فوران عظیمی از مواد تاج خورشید با سرعت 2000 کیلومتر بر ثانیه که 4 برابر سریعتر از طوفانهای معمولی خورشیدی است، ستاره منظومه شمسی را ترک کرد. خوشبختانه زمین در آن لحظه در مسیر این طوفان قرار نداشت، اما این طوفان به فضاپیمای استریوA برخورد کرد و سبب شد شدیدترین طوفان پروتونی خورشید از سال 1976/1355 به این سو ثبت شود.
طوفان خورشیدی سال ۲۰۱۲ در جریان ضعیفترین هفتهی فعالیت در چرخهی ۱۱ ساله خورشید روی داده است. این موضوع نشان از این دارد که طوفانهای خورشیدی پرقدرت اتفاق نادری نبوده و در هر لحظه باید در انتظار روی دادن یک طوفان خورشیدی باشیم.
اگر فوران شديد بشود و به سطح بسيار خطير برسد اسيب به وسايل برقي و الكترونيكي و مخابراتي مثل قطع برق يا اتصال موقت نيست
و كلا ان وسايل مي سوزد و حتى وسايل خاموش هم ناخواسته روشن شده و مي سوزد
و اين يعني فقدان تمام تجهيزيات الكتريكي الكترونيكي مخابراتي موجود در زمين
و كل مناطق اسيب ديده و اگر جهاني باشد كل كره زمين بر مي كردند به زندگي سيصد سال قبل
اين يعني خسارت بزرگ براى بشر و از دست رفتن تمدن و زندگي مدرن فعلي
و عوارض آن براى بشر بسيار زياد است
و موضوع فراتر از اسيب ديدن دكلها وو كه اثار صاعقه است و يا قطعي برق موقت
و چون فراگير است ديگر نه قطعه سالمي باقي است و نه كارخانه اي
و طبق براوردها حداقل بيست سال طول مي كشد
كه بطور دست ساز تجهيزات لازم ساخته شود و چسال هم مي خواهد تا چنين لوازمي فراگير شود
در دوران فقدان همه اين تجهيزات كه جزوش وسايل جنگي ووو هم هست
سيطره حكومتها نيز ازدست رفته و دنيا وضعيت جديدي پيدا مي كند
و اين يكراه خلع سلاح قدرتهاى فعلي جهان است
چون ديگر بمب اتم و موشك و كلاهك هسته اى و هواپيما و ناو و زير دريايي ووو بكار نمي ايد
ماهواره ها و ايستگاههاي بين المللي فضايي مقاومت محدودي دارند و كلا از كار مي افتند. كليه هاردها و ديسكهاي اطلاعات روي رايانه ها پاك مي شوند و هيچ نرم افزاري ديگر وجود نخواهد داشت.
به گفته آقای کریس دامیچ رئیس آزمایشگاههای نوآوری سایبری (CIL) یک جریان الکترومغناطیسی می توانند باعث آسیب رسیدن به اطلاعات شود. به گفته وی، میدان مغناطیسی روی یک دیسک که برای قرار دادن داده ها روی آن مورد استفاده قرار میگیرد در صورت تغییر ناگهانی می توانند کلیه اطلاعات موجود روی دیسک را پاک کند.
در وسايل الكترونيكي، با سوختن قطعات الكترونيكي؛ كليه ارتباطات و تجهيزات موجود بشري از بين مي رود،
ولذا كارخانه اى هم ديگر نيست كه قعطات جديد توليد كندو طبق بررسيها گفته شده اگر اين سطح فوران اتفاق بيافتد حداقل 15 تا 20 سال طول مي كشد تا بشر بتواند تجهيزات از نو بسازد
و تمام اين مدت جهان به وضعيت قبل از ابزار مدرن چند قرن قبل بر مي گردد
ویلام دین پنسل، از جملهی متخصصان ناسا در زمینه مطالعه وضعیت خورشید است که در این مورد بیان کرده است: روی دادن شماری از بدترین سناریوهای ممکن در اثر امواج خورشیدی، قادر است انسان امروزی را به دوران سنگ و آهن ببرد
اين يعني كه مي تواند تمدن بشري عصر جديد را از بين ببرد.
مگر اينكه اين سطح فوران اتفاق نيافتد يا در وقت فوران محل فوران بسمت كره زمين نباشد
همچنان كه در فوران مدتي قبل رخ داد
و در توفان عظيم خورشيدي كه با نگراني مطرح شده بود اما نتايج پيش بيني نشده اتفاق نيافتد، به معني عدم صحت پيش بيني يا نداشتن چنان خساراتي نيست، بلكه اين انفجار در سمتي از خورشيد اتفاق افتاد كه رويش بسوي زمين نبود ولذا اثار ان به زمين نرسيد2-
علايمي كه در صورت بروز طوفانهاي بزرگ خورشيدي قابل رصد و اطلاع است و کاربران می توانند مواظبت نمایند:الف- افزايش محدوده شفقهاي قطبي: در طوفانهاي عظيم خورشيدي شفقهاي قطبي از قطب؛ حتى تا خط استوا نيز امتداد پيدا مي كنند. در حالت معمولي شفقهاي قطبي فقط ىر محدوده قطبهاي زمين رخ مي دهند كه با نورهاي خيره كننده اي آسمان ملون مي شود اما ۱۲ ساعت پس از مشاهده شرارههای خورشیدی توسط کرینگتون (سال 1859) شفقهای خیرهکنندهای آسمان را به تسخیر خود درآورده بودند و تا ايتاليا ديده شدند. رؤيت آنها در مناطق جنوبي، نشان طوفانهاي خورشيدي است.
براي ديدن تصاوير در ابعاد بزرگتر روي آنها كليك نماييد
امريكا مركزي دارد براي ثبت و اطلاع رساني طوفانهاي خورشيدي
NOAA Space Weather Prediction Center
شرح وظيفه اش هشدار براي اين بلايا است
در اين سايت به صورت انيميشن وضعيت انفجارهاي خورشيدي را روزانه نمايش مي دهد و با نمودار بررسي مي كند، در صفحه ورودي سايت نمايش داده شده است
http://www.swpc.noaa.gov/
محدوده شفقهاي قطبي با تركيب رنگش را نيز بر روي نقشه كره زمين نمايش مي دهد
شدت انفجارها را نيز به صورت انيميشن روزانه ارائه مي دهد، و در اخبار صفحه اول احتمال وقوع اختلالات راديويي و يا ساير هشدارها اعلام مي كند
ب- انعکاس شدید نور در آسمان: بر اثر انفجار عظيم روي خورشيد، در ۱۳ مارس سال ۱۹۸۹ میلادی بر اثر طوفان خورشيدي، کبک کانادا روز بسیار روشنی را پشت سر گذاشت. که کارشناسان انرژی انفجار خورشيد را برابر با انفجار هزاران بمب اتمی عنوان کردهاند.
ج- عكس العمل حيوانات: در سال 1859 در هنکام طوفان خورشیدی پرندگان غوغایی در آسمان ایجاد کرده بودند.
د- قطع وسايل ارتباطي: از جمله ماهواره، تلفن، اينترنت، و آتش سوزي مراكز مخابراتي و دكلها، در طوفان سال 1859 تگرافها ارسال نمیشد و حتی برخی از دکلهای تلگراف نیز آتش گرفته بودند.
هـ - قطع برق: جریانهای مغناطیسی قدرتمندی نیز زیر زمین ایجاد مي شوند. جریانهای ایجاد شده شبکهی برق را از كار مي اندازند.
و- اختلال در لوله های نفت و گازز- اختلال در سیستمهای حمل و نقل هوایی، دریایی و زمینیاندازه گیری شدت طوفانهای خورشیدی و اثرات ان:[/b]
شدت ميدان مغناطيسي خورشيدي را به سه دسته تقسيم مي كنند و واحد آن نانو تسلا nT است:
معتدل يا معمولي (moderate ): بين 50- تا 100- نانوتسلا
شديد (intense ): بين 100- تا 250- نانوتسلا
فوق العاده (super-storm): بيش از 250- نانوتسلا
بالاتر از اينها سه دسته ديگر است كه سبب آسيبهاى مهم كشوري يا منطقه اى يا عظيم جهاني است:
بسيار فوق العاده : بيش از 500- نانوتسلا
خطير: بيش از 1000- نانوتسلا
بسيار خطير: بيش از 1500- نانوتسلا
شدت میدان مغناطیسی طوفان خورشیدی روی داده در سال ۱۹۸۹ برابر ۵۴۸- نانوتسلا ثبت شده است که باعث قطع برق گردید.
شدت میدان مغناطیسی طوفان خورشیدی ۲۰۱۲ (كه آثار مخرب آن در جهت ديگری بود و به زمین نرسید) در حدود ۱۵۰- تا ۶۵۰- نانوتسلا برآورد شده است.
براساس محاسبات انجام شده شدت نیروی میدان مغناطیسی ایجاد شده در جریان حادثهی کرینگتون (1859) كه خطوط تلگراف را سوزاند (تنها وسیله ارتباطی ان زمان) و برق قطع شد و شدیدترین طوفان ثبت شده است، ۸۵۰- نانوتسلا بوده است و تا 1600- نیز گزارش شده است (بالا بودن میزان عدد منفی ثبت شده نشان از قدرت بیشتر طوفان خورشیدی دارد).
از مقادير ذكر شده بر مي آيد كه اگر به 1000- نانوتسلا برسد به مرحله "مدرنيته سوز" مي رسد
3- جهت حفاظت:
الف- در صورت بروز علايم طوفانهاي خورشيدي، از سفرهاي هوايي و دريايي بايد احتناب كرد به خاطر اختلال در سيستمهاي هدايت وسايل،
ب- به خاطر خطرناك بودن شدت اين امواج خورشيدي و عوارضي همچون بيماريهاي پوستي و سرطان و يا عوارض ناشناخته آن، لااقل در معرض تابش مستقيم آن قرار نگيريد
ج- به خاطر اختلالات امواج، از هاردها و ديسكها كپي بايد نگه داري شود.
براي طوفانهاي بسیار عظيم و خطير؛ آمركا اخيرا تجهيزاتي مقاوم و زيرزميني براي حفظ كردن اطلاعات و داده ها در زير زمين ايجاد كرده است و نحوه ساخت آن را محرمانه نگه داشته است.
در اين طوفانها، كپي داشتن از هاردها كافي نيست چون كلا هاردها مي سوزد، مگر اينكه متخصصين سخت افزار قطعات الكتريكي و الكترونيكي هاردها را جدا كرده
و ديسكها هم در محفظه هاي ايمن در اعماق زمين نگهداري شوند
البته پناهگاههاي عميق مفيد براى حفاظت اين تجهيزات در شرايط فوران خطير و بالاتر؛ در اختيار عموم مردم نمي باشد.
انچه بيان شد براى فوران خورشيدي خطير و بالاتر است
فلذا در صورت اتفاق يا پيش بيني علمي و معتبر وقوع فورانهاي خطير؛ تنها راه حفاظت براى دفع خطرات؛ تضرع و توسل و استعاذه به خداوند استالبته چون ميزان شدت هر فوران و اصابتش هميشه دقيقا مشخص نيست
فلذا محتمل است سبكتر از آنچه پيش بيني شده اتقاق بيافتد
ازين رو اقدامات حفاظتي وضعيت درجه پايين مى تواند مفيد باشد
مثل خاموش بودن دستگاههاي الكترونيكي و يا هاردها در ايام فوران
و نگهداريشان در محفظه هاي ايمن و يا دور از منافذ ورودي و پنجره ها ووو
د- يكي از حفاظتهاي مفيد و عملي براى همه
اين است كه پرينت كليه فايلهاى ضروري و منابع غير مطبوع و غيرمكتوب را قبلا تهيه كنند
تا لااقل نسخه نوشتاري انرا داشته باشند و اثار و تحقيقات از بين نرود
در صورت بروز طوفان خطير و از كار افتادن تكنولوژي جديد بشر، دستگاههاي چاپ مدرن نيز از كار مي افتند
فلذا مدارك و مراسلات مهم و يا كتابهاي الكترونيكي لازم را پرينت داشته باشيد
و اين جزوات و كتابها در چنين وقايعي بهاي نسخ خطي را پيدا مي كنند.
خداوند خودش حفظ و كفايت بفرمايد