بهترين او رسيدهء باليدهء شيرين است
و خشك او بهتر از تازه
کتاب تحفه حکیم مومن-طبع قدیم ص -187ثمر درختى است معروف قريب به درخت كنار و زيتون در بلندى و برگ آن اندك ضخيمتر و طولانى تر از برگ كنار
و يك روى آن مزغب و پوست درخت آن سرخ رنگ و چوب آن نيز سرخ رنگ و نيم رنگ
و خالدار و يا خطايى و نيپالى آنست كه شيرين و عفوصت آن كم باشد
و نيز نوعى اندك طولانى فى الجمله شبيه به خرما و هسته آن باريك بلند ديده شده كه از نيپال و كوهستان رنگپور مى آورند
در حلاوت اين زياده و در عفوصت كمتر از آن است و قوّت آن تا دو سال باقى است.
کتاب مخزن الادویه طبع قدیم ص 558مشخصات
عناب درختى است كوتاه بلندى آن ٨ - ۶ متر و بسيار مقاوم به خشكى. واريتهاى از آن تيغدار است. و واريتهاى بدون تيغ مىباشد.
برگهاى آن كوچك، متناوب و دندانهدار است و گلهاى آن كوچك به رنگ سبز روشن مايل به زرد و مجتمع در كنار برگها است.
ميوه درخت عناب كه عناب است، به رنگ قرمز و تخممرغى به ابعاد يك زيتون و طعم آن كمى شيرين و لعابى و داراى بوى ضعيفى است و داراى يك هسته مىباشد.
تكثير درخت عناب از طريق كاشتن بذر و يا قلمه و يا پاجوش آن انجام مىشود
و چون اين درخت خيلى پاجوش مىدهد، بهطورى كه همه ساله براى حفظ تعادل گياهى لازم مىشود كه پاجوش آن را قطع كرد و پاى درخت را تميز نمود،
بنابراين معمولترين و سريعترين راه تكثير آن استفاده از پاجوش است كه رشد سريعترى نيز خواهد داشت.
اگر به دلايل بررسىهاى ژنتيكى براى يافتن انواع جديد و نه به قصد توليد زراعى، نظر به كاشت هستۀ ميوۀ آن باشد
بهتر است قشر سخت خارجى هسته را بهطورى كه آسيبى به مغز آن نرسد شكسته و مغز آن را بكارند.
معمولا تخم دو سال پس از كاشت جوانه مىزند.
پاجوش را در اوايل يا در اواخر پاييز برحسب اقليمهاى مختلفه مىتوان كاشت.
درخت عناب را ممكن است با فواصل ۶ * ۶ متر كاشت و چون رشد آن خيلى كند است در فواصل درختان عناب مىتوان درختان ميوه سريع الرشد
و با عمر كوتاه كاشت تا در چند سال اول كه هنوز عناب به سن بهرهبردارى نرسيده از ميوههاى آن درختان استفاده نمود.
بديهى است در اين قبيل موارد بايد درختانى انتخاب نمود كه از نظر مراقبتهاى زراعى با عناب تعارض نداشته باشند و موجب اختلال در رشد و نمو عنابها نشوند.
چون درخت عناب تقريبا از آخرين درختهايى است كه شكوفه و برگ مىكند (در خرداد و تير) بنابراين در مناطق برّى از خطر سرمازدگى مصون است.
درخت عناب معمولا در سنين ٢٠ - ١۵ سالگى به حد اكثر باردهى مىرسد.
عناب را اگر بخواهند تازه مصرف نمايند بايد به محض اينكه شروع به قرمز شدن نمود آن را چيده و مصرف نمود
و در صورتى كه خشك آن مورد نظر باشد بايد صبر كنند تا ميوه كاملا روى درخت برسد و پس از آن بچينند.
کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 6 ص 409