جوزبوا
ارسال شده در: دوشنبه دسامبر 31, 2012 10:46 amبسم الله الرحمان الرحیم
صفحه 1 از 2
ارسال شده در: دوشنبه دسامبر 31, 2012 10:46 amجوزبوا
ارسال شده در: چهارشنبه فبريه 13, 2013 5:03 pmنام علمى آن Myristica fragrans Houtt.
و مترادفهاى آن M. officinalis L. و M. moschata Thunb.
جوزبوا
فارسی:جوزبويا،آلک و آله، جوزا ،
عربی:جوز الطيب
یونانی:
انگلیسی: Nutmeg و درخت Mace ، Nutmeg tree
فرانسه:Muscade و Noix de muscade و Macis ،ميوۀ درختى است از خانوادۀ Myristicaceae كه درخت Muscadier
آلمانی:
ایتالیائی:
معرفی گیاه
ارسال شده در: سه شنبه آگوست 06, 2013 5:30 am
گويند ثمر درختيست هندى بقدر تخم مرغ و چون مقشر گردد
و بقدر عفصى و سرخ و تيره رنگ و درخت او بقدر درخت انار
و بهترين او تازه خوشبوى تند است كه خطوط سياه داشته باشد کتاب تحفه حکیم مومن- طبع قدیم-ص76
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين تفاوت:
ثمر درختى است كه در جزيرۀ از جزائر زيرباد مسمى بجاوه كه به زبان فرنكي اياوا و بندر آن را بتاوى نامند بهم مى‌رسد
و آن بندر در تصرف ولنديس است كه عوام ولنديز نامند
و قومى از نصارى است خود بر جهاز باطراف مى‌برد و مى‌فروشد و نيز شنيده شد درد كهن سونده بنور جائى هست بسيار مى‌شود
و جنكل و اشجار صندل هم هست و درين اوقات انكلس نيز كه قومى ديكر از نصارى است نوعى از جوزبوا يافته
و آن طولاني فى الجمله در شكل شبيه ببلوط در غلافى نيز مانند غلاف آن و از ان صلب تز
و مغز آن از مغز جوزبوا معروف اندك رخوتر و لطيف‌تر و در دهنيت و بو از ان كمتر و در قوت ضعيف‌تر
و درخت جوزبوا بقدر درخت كردكان و از ان كوچكتر
و برگ آن فى الجمله شبيه ببرك آن و كوچكتر و باريك‌تر از ان
و ثمر آن بقدر ثمر كردكان كوچكتر با پوست سبز خام و آن را سه پوست مى‌باشد يكى خارج
و آن در خامي سبز و نرم و بى‌ريشه لحمى و ضخيم قريب به سطبرى انگشتى چنانچه درست آن را مربا ساخته از انجا مى‌آورند
و در زير آن پوست لحمى پوست ديكر صلب اندك صدفي و بر بالاى آن بسباسه پيچيده
و در جوف آن پوست صلب صدفى جوزبوا مى‌باشد بمقدار فندقى و اندك طولاني و از فندق بزرك‌تر
و بهترين آن تازۀ كرم ناخوردۀ سنكين تند طعم و رائحه و آن سرخ رنك است و قوت آن تا سه سال باقي مى‌ماند.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 321
درخت جوز بويا درختى است دوپايه به بلندى ٢٠ - ١٠ متر، زيبا، هميشه سبز، با شاخه‌هاى پراكنده. پوست تنۀ آن خاكسترى تيره، گلهاى آن زنگوله‌اى‌شكل كوچك زرد است.
برگهاى آن بيضى، نوك‌تيز، موجدار، چرمى سبز براق شبيه برگهاى نارنج يا برگهاى غار گيلاسى يا برگهاى Rhododendron ، نظير برگهاى گل صد تومانى R. ferruginosum ،
طول برگها در حدود ١٠ سانتى‌متر، رنگ سطح فوقانى آن سبز تيره و رنگ سطح تحتانى آن سبز كمرنگ است.
ميوۀ آن كه معمولا در حدود شش ماه پس از ظهور گلها مى‌رسد، شبيه زردآلو به رنگ زرد ليمويى تا قهوه‌اى روشن و وقتى كه كاملا رسيد
معمولا از وسط ترك مى‌خورد و از شكاف ترك آن جدار خشبى شفاف و درخشان و مخملى تورى‌شكل ناصاف هسته كه همان بسباسه يا ميس است ديده مى‌شود.
اين جدار، يك عدد هستۀ قهوه‌اى رنگ روغنى را كه همان جوزبويا مى‌باشد دربرگرفته است.
هستۀ تخم‌مرغى شكل و معطر گياه يا نات‌مگ در حدود ۴ سانتى‌متر طول و ۵ / ١ - ١ سانتى‌متر عرض دارد
و قشر خارجى بسيار معطر و شكنندۀ آن يعنى بسباسه يا ميس در حدود ٢ - ١ ميلى‌متر ضخامت دارد و وقتى خشك شد به رنگ زرد قهوه‌اى درمى‌آيد.
معمولا پس از برداشت ميوه‌ها كه از سالهاى هفتم به بعد آغاز مى‌شود، ابتدا قسمت پوشش خارجى يا جدار خارجى هسته كه همان بسباسه است
با چاقو و با دست برداشته و آن را در مدت ١۵ - ١٠ روز در جريان هوا در آفتاب قرار مى‌دهند كه خشك شود.
پس از خشك شدن رنگ آن از زرد به قهوه‌اى تبديل مى‌شود. پس از كندن اين جدار خارجى، هستۀ آن را جداگانه به مدت ٨ - ۴ هفته در جريان آفتاب و هوا قرار مى‌دهند
كه بتدريج خشك شود. ضمن اين ۴ هفته در اثر خشك شدن مغز هسته، پوست سخت هسته از آن جدا مى‌شود
و در اثر ضرباتى كه به هسته وارد مى‌كنند پوست سخت آن را شكسته و مغز آن كه همان نات‌مگ است خارج مى‌شود و آن را نگهدارى مى‌نمايند.
معمولا براى اينكه بسباسه يا ميس در اثر ماندن طولانى در انبار حتى الامكان فاسد نشده و مورد حملۀ حشرات و آفات قرار نگيرد،
قبل از انبار كردن آنها را با متيل‌برومايد يا كربن‌بى‌سولفيد ضد عفونى مى‌نمايند و براى ضد عفونى كردن مغز هسته نيز از آب آهك استفاده مى‌نمايند.
پس به عبارت ساده‌تر ميوۀ جوز بويا داراى سه قشر است.
قشر اول قشر خارجى گوشتى كه پس از رسيدن ميوه شكاف مى‌خورد.
قشر دوم كه ترك‌ترك است، تازۀ آن قرمز و چون خشك شود زرد مى‌شود، اين قشر را بسباسه گويند
و سرانجام قشر سخت نازك و قهوه‌اى‌رنگ كه مغز هسته را فراگرفته و مغز كه همان نات‌مگ است در داخل آن قرار دارد. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد2 ص 289-290-291
محل رویش
ارسال شده در: سه شنبه آگوست 06, 2013 5:30 amدرخت جوز بويا در مناطق حارۀ پرباران هر دو نيمكرۀ دنيا مى‌رويد و بومى جزاير هند شرقى و ملوكى مى‌باشد.
و در ساير مناطق گرمسير و مرطوب مانند هندوستان و اندونزى و جزاير آنتيل و نواحى آن قسمت از دنيا كشت مى‌شود.کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص291
و در ساير مناطق گرمسير و مرطوب مانند هندوستان و اندونزى و جزاير آنتيل و نواحى آن قسمت از دنيا كشت مى‌شود.کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص291
اجزاءمصرفی و سمی گیاه
ارسال شده در: سه شنبه آگوست 06, 2013 5:31 amهيج جزء آن سمي نيست.
اجزاء: دانه و میوه
دانشمندان كه در عالم با اين گياه برخورد كرده‌اند، ممكن است آقاى پلى‌نى باشد كه در قرن اول پس از ميلاد مسيح يعنى
حدود دو هزار سال قبل شرحى دربارۀ درختى به نام Comacum كه دو نوع ثمر معطر داشته نوشته است.
بعدها در قرن ششم ميلادى اين جوز معطر يا گردوى معطر يا جوزبويا را بازرگانان عرب از جزاير هند شرقى به كنستانتى نوپل وارد كردند،
پس از آن بتدريج انتشار يافته به طورى كه در قرن دوازدهم در ايتاليا و دانمارك كاملا شناخته بوده است.
در تاريخ آمده است كه در سال ١١٩١ ميلادى در جريان مراسم تاجگذارى امپراتور هانرى ششم براى معطر كردن فضاى كوچه‌ها و معابر،
به سوزانيدن جوزبويا مبادرت مى‌كرده‌اند و در قرن چهاردهم ميلادى بسباسه يا ميس در انگلستان خيلى مورد توجه بوده
و قيمت هريك كيلوگرم از آن معادل قيمت ۶ گوسفند بوده است.
در حال حاضر بزرگترين توليدكنندۀ جوزبويا در دنيا اندونزى است و از ساير مناطق دنيا مانند سيلان و هند غربى
و بعضى مناطق ديگر نيز به اروپا و امريكا و ساير نقاط دنيا صادر مى‌شود. فعلا هريك كيلوگرم جوزبويا كمتر از ١٠ دلار در بازار دنيا معامله مى‌شود.
از نظر خواص و كاربرد آن در كشورهاى خاور دور در چين:
از گرد مغز جوزبويا به عنوان گرم‌كننده و قابض استفاده مى‌شود.
ترشحات زياد را در بدن بند مى‌آورد و بخصوص در مورد كودكان و پيران بسيار مؤثر است
براى معالجۀ قولنج شكم در اثر سرما نافع است
در هندوچين معتقدند كه گرد مغز جوزبويا اگر با برنج جوشانيده و پخته و خورده شود براى رفع اسهال خونى
و تسكين دردهاى شكم و بى‌اشتهايى بسيار نافع است .
ضمنا براى كم‌اشتهايى و سوءهاضمه ناشى از ضعف و رفع ضعفهاى بعد از مالاريا بسيار مفيد مى‌دانند
به شرطى كه به مقدار مجاز و محدود خورده شود، زيرا اسراف در خوردن آن تحريك‌كننده است و اختلالات و مسموميت ايجاد مى‌كند
اگر از اسانس جوزبويا و بسباسه به شقيقه ماليده شود براى رفع سردرد خيلى مفيد است
و اگر قطره‌اى از آن در چاى ريخته و خورده شود براى رفع سوء هاضمه و بند آوردن قى نافع است .
در شبه‌جزيرۀ مالايا، جوز بويا مخلوط با تونيكها براى معالجۀ مالاريا و روماتيسم و سياتيك و ناراحتى‌هاى پس از زايمان تجويز مى‌شود.
اسراف در خوردن و مصرف زايد بر حد مجاز آن مسموميت و تشنج ايجاد مى‌كند
. در كتاب پزشكى و دارويى مالايا نسخه‌هايى شامل تركيبات مختلف با جوز بويا براى معالجۀ بيمارى‌هاى معده و تحريك اشتها آمده
و ضمنا در استعمال خارجى براى معالجۀ جنون و تسكين دردهاى مختلف به كار مى‌برند.
روغن ثابت آن محرك ملايم است،
معمولا در حال حاضر جوز بويا اعم از مغزش نات‌مگ و يا قسمت جدار دومى آن يعنى بسباسه در مغرب زمين به عنوان ادويه
و به مقدار محدود در غذا مصرف مى‌شود و در بازار به‌طور وسيع فروش مى‌رود
و براى خوشبو كردن به غذاهاى گوشتى و شيرينى‌جات زده مى‌شود.
مثلا براى تهيۀ يك پودينگ ليمو در حد ( ١٠٠ گرم) كه با سه فنجان شير و سه عدد گلابى پخته و ساير مواد درست مى‌شود، در حدود نصف قاشق
چايخورى نات‌مگ كوبيده مصرف مى‌شود. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 292-293
اجزاء: دانه و میوه
دانشمندان كه در عالم با اين گياه برخورد كرده‌اند، ممكن است آقاى پلى‌نى باشد كه در قرن اول پس از ميلاد مسيح يعنى
حدود دو هزار سال قبل شرحى دربارۀ درختى به نام Comacum كه دو نوع ثمر معطر داشته نوشته است.
بعدها در قرن ششم ميلادى اين جوز معطر يا گردوى معطر يا جوزبويا را بازرگانان عرب از جزاير هند شرقى به كنستانتى نوپل وارد كردند،
پس از آن بتدريج انتشار يافته به طورى كه در قرن دوازدهم در ايتاليا و دانمارك كاملا شناخته بوده است.
در تاريخ آمده است كه در سال ١١٩١ ميلادى در جريان مراسم تاجگذارى امپراتور هانرى ششم براى معطر كردن فضاى كوچه‌ها و معابر،
به سوزانيدن جوزبويا مبادرت مى‌كرده‌اند و در قرن چهاردهم ميلادى بسباسه يا ميس در انگلستان خيلى مورد توجه بوده
و قيمت هريك كيلوگرم از آن معادل قيمت ۶ گوسفند بوده است.
در حال حاضر بزرگترين توليدكنندۀ جوزبويا در دنيا اندونزى است و از ساير مناطق دنيا مانند سيلان و هند غربى
و بعضى مناطق ديگر نيز به اروپا و امريكا و ساير نقاط دنيا صادر مى‌شود. فعلا هريك كيلوگرم جوزبويا كمتر از ١٠ دلار در بازار دنيا معامله مى‌شود.
از نظر خواص و كاربرد آن در كشورهاى خاور دور در چين:
از گرد مغز جوزبويا به عنوان گرم‌كننده و قابض استفاده مى‌شود.
ترشحات زياد را در بدن بند مى‌آورد و بخصوص در مورد كودكان و پيران بسيار مؤثر است
براى معالجۀ قولنج شكم در اثر سرما نافع است
در هندوچين معتقدند كه گرد مغز جوزبويا اگر با برنج جوشانيده و پخته و خورده شود براى رفع اسهال خونى
و تسكين دردهاى شكم و بى‌اشتهايى بسيار نافع است .
ضمنا براى كم‌اشتهايى و سوءهاضمه ناشى از ضعف و رفع ضعفهاى بعد از مالاريا بسيار مفيد مى‌دانند
به شرطى كه به مقدار مجاز و محدود خورده شود، زيرا اسراف در خوردن آن تحريك‌كننده است و اختلالات و مسموميت ايجاد مى‌كند
اگر از اسانس جوزبويا و بسباسه به شقيقه ماليده شود براى رفع سردرد خيلى مفيد است
و اگر قطره‌اى از آن در چاى ريخته و خورده شود براى رفع سوء هاضمه و بند آوردن قى نافع است .
در شبه‌جزيرۀ مالايا، جوز بويا مخلوط با تونيكها براى معالجۀ مالاريا و روماتيسم و سياتيك و ناراحتى‌هاى پس از زايمان تجويز مى‌شود.
اسراف در خوردن و مصرف زايد بر حد مجاز آن مسموميت و تشنج ايجاد مى‌كند
. در كتاب پزشكى و دارويى مالايا نسخه‌هايى شامل تركيبات مختلف با جوز بويا براى معالجۀ بيمارى‌هاى معده و تحريك اشتها آمده
و ضمنا در استعمال خارجى براى معالجۀ جنون و تسكين دردهاى مختلف به كار مى‌برند.
روغن ثابت آن محرك ملايم است،
معمولا در حال حاضر جوز بويا اعم از مغزش نات‌مگ و يا قسمت جدار دومى آن يعنى بسباسه در مغرب زمين به عنوان ادويه
و به مقدار محدود در غذا مصرف مى‌شود و در بازار به‌طور وسيع فروش مى‌رود
و براى خوشبو كردن به غذاهاى گوشتى و شيرينى‌جات زده مى‌شود.
مثلا براى تهيۀ يك پودينگ ليمو در حد ( ١٠٠ گرم) كه با سه فنجان شير و سه عدد گلابى پخته و ساير مواد درست مى‌شود، در حدود نصف قاشق
چايخورى نات‌مگ كوبيده مصرف مى‌شود. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 292-293
طبع گیاه
ارسال شده در: سه شنبه آگوست 06, 2013 5:31 amدر دويم گرم و خشك و گويند خشكى او در سيم است .کتاب تحفه حکیم مومن- طبع قدیم-ص76
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:
و با قوت قابضه و رطوبت فضليه و لهذا بزودى آن را كرم مى‌خورد کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 321
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:
و با قوت قابضه و رطوبت فضليه و لهذا بزودى آن را كرم مى‌خورد کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 321
منع مصرف
ارسال شده در: سه شنبه آگوست 06, 2013 5:32 amبراى گرم‌مزاجان مضر و سردردآور و مصلح آن گشنيز و مضر جگر و شش و مصلح آن بنفشه و عسل مى‌باشد.
مقدار خوراك آن تا ٢ مثقال است. زياده‌روى در آن باعث كج‌خلقى و حماقت است. مشابه آن بوزن آن بسباسه است. کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 322
نباید در مصرف این گیاه زیاده‌روی کرد چون اسانس دانه دارای مواد محرکی است که مصرف مداوم و زیاد آن باعث اختلالات قلبی، تند شدن حرکات قلب،
سرخی صورت، سردرد و نوعی مسمومیت می‌شود.
این موضوع در سال‌های اخیر مورد تحقیق و تایید قرار گرفته و یکی از ترکیباتی که باعث این مسمومیت می‌شود
به نام میریستی‌سین شناسایی شده است.
بنابراین اگر از خواص این گیاه مطلع شدید، در مصرف آن زیاده‌روی نکنید و همیشه حد اعتدال را نگه دارید.
علاوه بر این مصرف زیاد آن سبب ایجاد مشکل در بخش کنترل احساسات در مغز شده و پس از مصرف بیش از حد، احساس نشاط به همراه سستی و
رخوت در انسان پدید می‌آورد که شبیه نوعی مسمومیت است.
همچنین برای گرم مزاجان مضر است و سردرد می آورد در این مورد باید با گشنیز خورده شودو مضر كبد و ریه است ،آن را باید با بنفشه و عسل
خورد.کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 293-294
مقدار خوراك آن تا ٢ مثقال است. زياده‌روى در آن باعث كج‌خلقى و حماقت است. مشابه آن بوزن آن بسباسه است. کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 322
نباید در مصرف این گیاه زیاده‌روی کرد چون اسانس دانه دارای مواد محرکی است که مصرف مداوم و زیاد آن باعث اختلالات قلبی، تند شدن حرکات قلب،
سرخی صورت، سردرد و نوعی مسمومیت می‌شود.
این موضوع در سال‌های اخیر مورد تحقیق و تایید قرار گرفته و یکی از ترکیباتی که باعث این مسمومیت می‌شود
به نام میریستی‌سین شناسایی شده است.
بنابراین اگر از خواص این گیاه مطلع شدید، در مصرف آن زیاده‌روی نکنید و همیشه حد اعتدال را نگه دارید.
علاوه بر این مصرف زیاد آن سبب ایجاد مشکل در بخش کنترل احساسات در مغز شده و پس از مصرف بیش از حد، احساس نشاط به همراه سستی و
رخوت در انسان پدید می‌آورد که شبیه نوعی مسمومیت است.
همچنین برای گرم مزاجان مضر است و سردرد می آورد در این مورد باید با گشنیز خورده شودو مضر كبد و ریه است ،آن را باید با بنفشه و عسل
خورد.کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 293-294
خواص و کاربردهای گیاه
ارسال شده در: سه شنبه آگوست 06, 2013 5:33 amو قابض و مفرّح و مسكر و ملطّف و مقوّى معده و فم او و مرى و جگر و حافظ حرارة غريزى و هاضم
و جهة صلابت جگر و سپرز و اورام باردهء او و يرقان و خوشبو كردن عرق و بول
و بوى دهان و تحليل رياح و رفع كلف و نمش و عسر بول و غثيان و قى و رطوبة معده
و زلق الامعأ و اسهال معدی بارد و رطب و ازالهء رطوبات متعفن معده و استسقاء الحمى
و ضماد او جهة ورم بارد جگر و اوجاع باردهء رطبه و دردسر و فالج و رعشه و امثال آن
و با افسنتين و عسل جهة کلف و نمش و آثار ضربه و با روغنها جهة اوجاع بارده و كرى گوش
و اكتحال او جهة تقوية باصره و سبل و جرب نافع
و مضر شش و مصلحش عسل و مصدع محرورين و مصلحش گشنيز
و بسيار خوردن او مورث سوءخلق و حمق و مضر جگر و مصحلش بنفشه
و قدر شربتش تا دو مثقال و بدلش بوزنش سباسه
و جهة سدد و صلابات يك وزن و نيم او سنبل الطيب و قوتش تا سه سال باقيست کتاب تحفه حکیم مومن- طبع قدیم-ص76
[/size]
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:
عسر البول شربا مفيد و بريان كردۀ آن حابس اسهال رطوبي
از خوردن چوب و روغن و عطر آن در افعال مذكوره بسيار قوى‌تر و مرباى آن از ان ضعيف‌تر
و مخلل آن نيز از ان ضعيف‌تر و جوارش و حب و دهن و سفوف آن در قرابادين ذكر يافت و جهت منع كرم خوردن آن را در آهك نكاه مى‌دارند.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 322
و جهة صلابت جگر و سپرز و اورام باردهء او و يرقان و خوشبو كردن عرق و بول
و بوى دهان و تحليل رياح و رفع كلف و نمش و عسر بول و غثيان و قى و رطوبة معده
و زلق الامعأ و اسهال معدی بارد و رطب و ازالهء رطوبات متعفن معده و استسقاء الحمى
و ضماد او جهة ورم بارد جگر و اوجاع باردهء رطبه و دردسر و فالج و رعشه و امثال آن
و با افسنتين و عسل جهة کلف و نمش و آثار ضربه و با روغنها جهة اوجاع بارده و كرى گوش
و اكتحال او جهة تقوية باصره و سبل و جرب نافع
و مضر شش و مصلحش عسل و مصدع محرورين و مصلحش گشنيز
و بسيار خوردن او مورث سوءخلق و حمق و مضر جگر و مصحلش بنفشه
و قدر شربتش تا دو مثقال و بدلش بوزنش سباسه
و جهة سدد و صلابات يك وزن و نيم او سنبل الطيب و قوتش تا سه سال باقيست کتاب تحفه حکیم مومن- طبع قدیم-ص76
[/size]
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:
عسر البول شربا مفيد و بريان كردۀ آن حابس اسهال رطوبي
از خوردن چوب و روغن و عطر آن در افعال مذكوره بسيار قوى‌تر و مرباى آن از ان ضعيف‌تر
و مخلل آن نيز از ان ضعيف‌تر و جوارش و حب و دهن و سفوف آن در قرابادين ذكر يافت و جهت منع كرم خوردن آن را در آهك نكاه مى‌دارند.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 322
نسخه ها
ارسال شده در: سه شنبه آگوست 06, 2013 5:41 amو قابض و مفرّح و مسكر و ملطّف و مقوّى معده و فم او و مرى و جگر و حافظ حرارة غريزى و هاضم
فرح‌آور و سكرآور است، براى هضم غذا كمك مى‌كند، مقوى معده و دهانۀ معده و مرى و كبد و باه در مورد سردمزاجان است. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 293-294
و جهة صلابت جگر و سپرز و اورام باردهء او و يرقان و خوشبو كردن عرق و بول
و بوى دهان و تحليل رياح و رفع كلف و نمش و عسر بول و غثيان و قى و رطوبة معده
و زلق الامعأ و اسهال معدی بارد و رطب و ازالهء رطوبات متعفن معده و استسقاء الحمى
براى يرقان و خوشبويى دهان، عرق، ادرار، تحليل گاز، نفخ، رفع قى، آشفتگى حال، رطوبت معده، رفع اسهال سرد و مرطوب و همچنين براى استسقا عمومى بدن و سخت ادرار
كردن مفيد استکتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 293-294
و ضماد او جهة ورم بارد جگر و اوجاع باردهء رطبه و دردسر و فالج و رعشه و امثال آن
ضماد آن براى سردرد سرد و فلج و لقوه و سستى اعضا و ورمهاى سرد كبد نافع است. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 293-294
و با افسنتين و عسل جهة کلف و نمش و آثار ضربه و با روغنها جهة اوجاع بارده و كرى گوش
اگر ضماد آن با افسنطين و عسل تهيه شود براى رفع خونمردگى و كوفتگى اعضا مفيد است کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 293-294
و اكتحال او جهة تقوية باصره و سبل و جرب نافع
و مصرف قطرۀ آن با روغنهاى مناسب براى تسكين دردهاى گوش و رفع كرى نافع است و ماليدن آن به چشم براى تقويت ديد چشم و رفع جرب پلك نافع مى‌باشد.کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 293-294
و مضر شش و مصلحش عسل و مصدع محرورين و مصلحش گشنيز
و بسيار خوردن او مورث سوءخلق و حمق و مضر جگر و مصحلش بنفشه
و قدر شربتش تا دو مثقال و بدلش بوزنش سباسه
و جهة سدد و صلابات يك وزن و نيم او سنبل الطيب و قوتش تا سه سال باقيست[/color] کتاب تحفه حکیم مومن- طبع قدیم-ص76
[/size]
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:
عسر البول شربا مفيد و بريان كردۀ آن حابس اسهال رطوبي
از خوردن چوب و روغن و عطر آن در افعال مذكوره بسيار قوى‌تر و مرباى آن از ان ضعيف‌تر
و مخلل آن نيز از ان ضعيف‌تر و جوارش و حب و دهن و سفوف آن در قرابادين ذكر يافت و جهت منع كرم خوردن آن را در آهك نكاه مى‌دارند.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 322[/color]
و اگر بريان‌كردۀ آن خورده شود اسهال را بند مى‌آورد. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 293-294
خواص بسباسه-ميس
و نيروى قابضه دارد. از نظر خواص معتقدند كه فرح‌آور است، مقوى معده و كبد و باه است و منعظ است، اسپرم را زياد مى‌كند.
خصوصا در سردمزاجان در هضم غذا كمك مى‌كند، دهان را خوشبو مى‌نمايد و بازكنندۀ گرفتگى‌ها و انسداد عروق است.
رطوبتها را خشك مى‌كند و گازها و نفخ را تحليل مى‌برد. در مورد تكرر ادرار كه در اثر رطوبت و برودت حاصل مى‌شود
و درد معده و خونروى از سينه و زخم روده‌ها و خشك كردن رطوبتهاى سينه و ريه و بند آوردن اسهال كهنه و تقويت رحم و خوشبويى رحم نافع است.
اگر مخلوط آن با عسل در حمام به پشت زن وضع حمل كرده ماليده شود، براى تسكين درد پشت زن نافع است
و شياف آن در مهبل قبل از نزديكى براى حامله شدن كمك مى‌نمايد. بسباسه مضر كبد است و از اين نظر بايد مخلوط با صمغ عربى خورده شود و سردرد مى‌آورد
و لذا بايد با گلاب مصرف شود. مقدار خوراك آن تا ١٢ گرم و جانشين آن جوز بويا مى‌باشد.کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 293-294
[جوارش جوزبوا]
جوارش جوزبوا تقويت معده و باه و هضم طعام و قطع بوى دهان كند و بادهاى مخالف را نيكو بود و بسيار مجرب است
صنعت آن
جوزبوا چهار مثقال هيلبوا خولنجان زنجبيل فلفل سياه فلفل سفيد دارفلفل دارچينى ساذج هندى سنبل الطيب بهمن سرخ بهمن سفيد رازيانه تخم كرفس از هريك يك مثقال زعفران نيم درم عود قمارى سه مثقال مشك خالص يك دانك و نيم پوست ترنج پنج مثقال كاوزبان مصطكى از هريك دو مثقال قند سفيد دوازده مثقال عسل دو وزن ادويه بدستور معمول معجون سازند شربتى تا يك مثقال و نيم
[جوارش جوزبوا مشهور بجوارش جاويد]
جوارش جوزبوا مشهور بجوارش جاويد معده را قوت دهد و طعام هضم كند حفظ بيفزايد و بواسير را فائده دهد و رنك روى را صاف كرداند و بوى دهان خوش كند
صنعت آن
جوزبوا بسباسه قرنفل دارچينى سنبل الطيب سعد كوفى آمله منقى دانه هيل اجزا مساوى كوفته بيخته با قند سفيد و عسل مصفى بقوام آورده بسرشند شربتى دو درم
حب جوزبوا اسهال مزمن و اسهال بواسيرى را نافع است
صنعت آن
بكيرند يك عدد انار خام نارس كوچك و سر آن را بريده جوف آن آن را قدرى خالى كرده دو عدد جوزبوا در آن كذاشته سر آن را كرفته بهمان قطعه بخمير بكيرند و سالاى خمير كل و در زير آتش بپزند كه سوخته نكردد پس برآورده كل و خمير را دور كرده انار و جوزبوا را نرم سوده با لعاب بهدانه سرشته حبوب سازند هر حبى بقدر نخودى شربتى از سه حب تا هفت حب صبح ناشتا و شام از دو حب تا پنج حبّ فرو برند و اطفال را يك حب تا دو حب كافى است و اكر قدرى حضض هندى خالص صافى كه رسوت نامند بزبان هندى در لعاب بيدانه با آب لسان الحمل حل كرده بان سرشته حبوب سازند بهتر است از براى بواسير
حب جوزبوا ديكر از آن اقوى
صنعت آن
بهمان دستور جوف انار را خالى كرده يك عدد جوزبوا را در آن كذاشته و اطراف آن قدرى زيره سبز پر كرده و سر آن را بسته بدستور مرتب بهمان قسم استعمال نمايند
[حب جوزبوا افيوندار]
حب جوزبوا افيوندار در افيون ذكر يافت
[دهن جوزبوا جهت تقويت اعصاب و ضعف آنها كه بسبب برودت و رطوبت باشد]
دهن جوزبوا جهت تقويت اعصاب و ضعف آنها كه بسبب برودت و رطوبت باشد و وجع مفاصل بارد را نافع است تدهين بان
صنعت آن
بكيرند جوزبوا هر قدر كه خواهند و بسيار نرم بكوبند و در آب بسيار نيكو جوش دهند و بكذارند تا خوب سرد شود روغنى كه بر بالاى آن بسته شده باشد بردارند و باز جوش دهند و همان قسم سرد نموده روغن را بردارند تا ديكر مطلق روغن در آن نماند و اين بهترين طرق اخذ روغن آن است خالص و بسيار برمىآيد بىمشقت
[دهن جوزبوا ديگر منقول از طب كيمياى براكلسوس]
دهن جوزبوا ديكر منقول از طب كيمياى براكلسوس نيك است از براى معده شربا و طلا و مسكن قولنج و مثانه و مقوى مثانه است
صنعت آن
بكيرند جوزبوا هر قدر كه خواهند و بسيار نرم بسايند و در آب كرم يك شبانه روز بخيسانند و در جاى كرم نكاه دارند و بقرع و انبيق تقطير نمايند و دهن را از آب جدا نمايند و بكار برند و اكر دهنيت در جوز باقى باشد مرتبه ثانى و ثالث در آب كرم بخيسانند و تقطير نمايند تا ديكر دهنيت در آن باقى نماند
سفوف جوزبوا اسهال بلغمى را نافع باشد
صنعت آن
جوزبوا بريان كرده سه درم نانخواه يك درم كندر نيم درم كوفته بيخته سفوف سازند شربتى يك درم با آب كرم بنوشند.کتاب قرابادین کبیر ص 899
فرح‌آور و سكرآور است، براى هضم غذا كمك مى‌كند، مقوى معده و دهانۀ معده و مرى و كبد و باه در مورد سردمزاجان است. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 293-294
و جهة صلابت جگر و سپرز و اورام باردهء او و يرقان و خوشبو كردن عرق و بول
و بوى دهان و تحليل رياح و رفع كلف و نمش و عسر بول و غثيان و قى و رطوبة معده
و زلق الامعأ و اسهال معدی بارد و رطب و ازالهء رطوبات متعفن معده و استسقاء الحمى
براى يرقان و خوشبويى دهان، عرق، ادرار، تحليل گاز، نفخ، رفع قى، آشفتگى حال، رطوبت معده، رفع اسهال سرد و مرطوب و همچنين براى استسقا عمومى بدن و سخت ادرار
كردن مفيد استکتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 293-294
و ضماد او جهة ورم بارد جگر و اوجاع باردهء رطبه و دردسر و فالج و رعشه و امثال آن
ضماد آن براى سردرد سرد و فلج و لقوه و سستى اعضا و ورمهاى سرد كبد نافع است. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 293-294
و با افسنتين و عسل جهة کلف و نمش و آثار ضربه و با روغنها جهة اوجاع بارده و كرى گوش
اگر ضماد آن با افسنطين و عسل تهيه شود براى رفع خونمردگى و كوفتگى اعضا مفيد است کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 293-294
و اكتحال او جهة تقوية باصره و سبل و جرب نافع
و مصرف قطرۀ آن با روغنهاى مناسب براى تسكين دردهاى گوش و رفع كرى نافع است و ماليدن آن به چشم براى تقويت ديد چشم و رفع جرب پلك نافع مى‌باشد.کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 293-294
و مضر شش و مصلحش عسل و مصدع محرورين و مصلحش گشنيز
و بسيار خوردن او مورث سوءخلق و حمق و مضر جگر و مصحلش بنفشه
و قدر شربتش تا دو مثقال و بدلش بوزنش سباسه
و جهة سدد و صلابات يك وزن و نيم او سنبل الطيب و قوتش تا سه سال باقيست[/color] کتاب تحفه حکیم مومن- طبع قدیم-ص76
[/size]
متن مخزن الادويه مراجعه شد و مطالب آن موافق تحفه بود با اين اضافات:
عسر البول شربا مفيد و بريان كردۀ آن حابس اسهال رطوبي
از خوردن چوب و روغن و عطر آن در افعال مذكوره بسيار قوى‌تر و مرباى آن از ان ضعيف‌تر
و مخلل آن نيز از ان ضعيف‌تر و جوارش و حب و دهن و سفوف آن در قرابادين ذكر يافت و جهت منع كرم خوردن آن را در آهك نكاه مى‌دارند.کتاب مخزن الادویه طبع قدیم جلد یک ص 322[/color]
و اگر بريان‌كردۀ آن خورده شود اسهال را بند مى‌آورد. کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 293-294
خواص بسباسه-ميس
و نيروى قابضه دارد. از نظر خواص معتقدند كه فرح‌آور است، مقوى معده و كبد و باه است و منعظ است، اسپرم را زياد مى‌كند.
خصوصا در سردمزاجان در هضم غذا كمك مى‌كند، دهان را خوشبو مى‌نمايد و بازكنندۀ گرفتگى‌ها و انسداد عروق است.
رطوبتها را خشك مى‌كند و گازها و نفخ را تحليل مى‌برد. در مورد تكرر ادرار كه در اثر رطوبت و برودت حاصل مى‌شود
و درد معده و خونروى از سينه و زخم روده‌ها و خشك كردن رطوبتهاى سينه و ريه و بند آوردن اسهال كهنه و تقويت رحم و خوشبويى رحم نافع است.
اگر مخلوط آن با عسل در حمام به پشت زن وضع حمل كرده ماليده شود، براى تسكين درد پشت زن نافع است
و شياف آن در مهبل قبل از نزديكى براى حامله شدن كمك مى‌نمايد. بسباسه مضر كبد است و از اين نظر بايد مخلوط با صمغ عربى خورده شود و سردرد مى‌آورد
و لذا بايد با گلاب مصرف شود. مقدار خوراك آن تا ١٢ گرم و جانشين آن جوز بويا مى‌باشد.کتاب معارف گیاهی میر حیدر جلد 2 ص 293-294
[جوارش جوزبوا]
جوارش جوزبوا تقويت معده و باه و هضم طعام و قطع بوى دهان كند و بادهاى مخالف را نيكو بود و بسيار مجرب است
صنعت آن
جوزبوا چهار مثقال هيلبوا خولنجان زنجبيل فلفل سياه فلفل سفيد دارفلفل دارچينى ساذج هندى سنبل الطيب بهمن سرخ بهمن سفيد رازيانه تخم كرفس از هريك يك مثقال زعفران نيم درم عود قمارى سه مثقال مشك خالص يك دانك و نيم پوست ترنج پنج مثقال كاوزبان مصطكى از هريك دو مثقال قند سفيد دوازده مثقال عسل دو وزن ادويه بدستور معمول معجون سازند شربتى تا يك مثقال و نيم
[جوارش جوزبوا مشهور بجوارش جاويد]
جوارش جوزبوا مشهور بجوارش جاويد معده را قوت دهد و طعام هضم كند حفظ بيفزايد و بواسير را فائده دهد و رنك روى را صاف كرداند و بوى دهان خوش كند
صنعت آن
جوزبوا بسباسه قرنفل دارچينى سنبل الطيب سعد كوفى آمله منقى دانه هيل اجزا مساوى كوفته بيخته با قند سفيد و عسل مصفى بقوام آورده بسرشند شربتى دو درم
حب جوزبوا اسهال مزمن و اسهال بواسيرى را نافع است
صنعت آن
بكيرند يك عدد انار خام نارس كوچك و سر آن را بريده جوف آن آن را قدرى خالى كرده دو عدد جوزبوا در آن كذاشته سر آن را كرفته بهمان قطعه بخمير بكيرند و سالاى خمير كل و در زير آتش بپزند كه سوخته نكردد پس برآورده كل و خمير را دور كرده انار و جوزبوا را نرم سوده با لعاب بهدانه سرشته حبوب سازند هر حبى بقدر نخودى شربتى از سه حب تا هفت حب صبح ناشتا و شام از دو حب تا پنج حبّ فرو برند و اطفال را يك حب تا دو حب كافى است و اكر قدرى حضض هندى خالص صافى كه رسوت نامند بزبان هندى در لعاب بيدانه با آب لسان الحمل حل كرده بان سرشته حبوب سازند بهتر است از براى بواسير
حب جوزبوا ديكر از آن اقوى
صنعت آن
بهمان دستور جوف انار را خالى كرده يك عدد جوزبوا را در آن كذاشته و اطراف آن قدرى زيره سبز پر كرده و سر آن را بسته بدستور مرتب بهمان قسم استعمال نمايند
[حب جوزبوا افيوندار]
حب جوزبوا افيوندار در افيون ذكر يافت
[دهن جوزبوا جهت تقويت اعصاب و ضعف آنها كه بسبب برودت و رطوبت باشد]
دهن جوزبوا جهت تقويت اعصاب و ضعف آنها كه بسبب برودت و رطوبت باشد و وجع مفاصل بارد را نافع است تدهين بان
صنعت آن
بكيرند جوزبوا هر قدر كه خواهند و بسيار نرم بكوبند و در آب بسيار نيكو جوش دهند و بكذارند تا خوب سرد شود روغنى كه بر بالاى آن بسته شده باشد بردارند و باز جوش دهند و همان قسم سرد نموده روغن را بردارند تا ديكر مطلق روغن در آن نماند و اين بهترين طرق اخذ روغن آن است خالص و بسيار برمىآيد بىمشقت
[دهن جوزبوا ديگر منقول از طب كيمياى براكلسوس]
دهن جوزبوا ديكر منقول از طب كيمياى براكلسوس نيك است از براى معده شربا و طلا و مسكن قولنج و مثانه و مقوى مثانه است
صنعت آن
بكيرند جوزبوا هر قدر كه خواهند و بسيار نرم بسايند و در آب كرم يك شبانه روز بخيسانند و در جاى كرم نكاه دارند و بقرع و انبيق تقطير نمايند و دهن را از آب جدا نمايند و بكار برند و اكر دهنيت در جوز باقى باشد مرتبه ثانى و ثالث در آب كرم بخيسانند و تقطير نمايند تا ديكر دهنيت در آن باقى نماند
سفوف جوزبوا اسهال بلغمى را نافع باشد
صنعت آن
جوزبوا بريان كرده سه درم نانخواه يك درم كندر نيم درم كوفته بيخته سفوف سازند شربتى يك درم با آب كرم بنوشند.کتاب قرابادین کبیر ص 899
تحقیقات و تجربیات برای نتایج کاربرد درمانی
ارسال شده در: سه شنبه آگوست 06, 2013 5:42 amتحقیقات نشان داده است که ترکیبات روغن جوزهندی به مبارزه باکتری‌های دهان و دندانی می‌رود که موجب ایجاد حفره در دندان می‌شوند .